آزمایش CBC و رنج نرمال آن آزمایش CBC Diff و علت انجام

آزمایش CBC (Complete Blood Count) یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های خون است که اطلاعات کاملی از وضعیت سلول‌های خون فراهم می‌کند. این آزمایش شامل اندازه‌گیری سه نوع سلول اصلی خون یعنی گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌ها (Platelets) است.

در ادامه به بررسی جزئیات این آزمایش، آزمایش CBC diff، و رنج نرمال هر بخش می‌پردازیم:

آزمایش CBC چیست؟

آزمایش CBC (Complete Blood Count) یا شمارش کامل سلول‌های خون، یکی از رایج‌ترین آزمایش‌های خون است که اطلاعات دقیقی از وضعیت سلول‌های خونی فراهم می‌کند. این آزمایش برای ارزیابی وضعیت سلامتی کلی و شناسایی مشکلاتی مانند کم‌خونی، عفونت‌ها، و بیماری‌های خونی انجام می‌شود. CBC شامل بررسی و شمارش سه نوع اصلی سلول‌های خون است:

1. گلبول‌های قرمز (RBC): که وظیفه حمل اکسیژن را به سلول‌ها و دفع دی‌اکسید کربن از آن‌ها دارند. کاهش تعداد این سلول‌ها ممکن است نشانه کم‌خونی باشد.
2. گلبول‌های سفید (WBC): که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند و بدن را در برابر عفونت‌ها و عوامل خارجی محافظت می‌کنند. افزایش یا کاهش آن‌ها می‌تواند نشانه عفونت یا ضعف سیستم ایمنی باشد.
3. پلاکت‌ها (Platelets): که به فرآیند لخته شدن خون کمک می‌کنند. کاهش تعداد پلاکت‌ها ممکن است مشکلات لخته‌شدن خون را نشان دهد.

آزمایش CBC به پزشک کمک می‌کند تا تصویر کاملی از وضعیت سلول‌های خونی بیمار را بدست آورد و در صورت نیاز، بررسی‌های بیشتری را برای تشخیص دقیق‌تر تجویز کند.

آموزش رایگان و کامل تفسیر جواب برگه آزمایش

بخش‌های مختلف آزمایش CBC

1. RBC (گلبول‌های قرمز): وظیفه گلبول‌های قرمز، حمل اکسیژن به بافت‌های بدن است.
   • رنج نرمال:
     • مردان: 4.7 – 6.1 میلیون در هر میکرولیتر
     • زنان: 4.2 – 5.4 میلیون در هر میکرولیتر
   • کاهش RBC ممکن است به علت کم‌خونی یا مشکلات مغز استخوان باشد.
   • افزایش RBC نیز ممکن است به علت کم‌آبی بدن یا مشکلات ریوی رخ دهد.
2. WBC (گلبول‌های سفید): گلبول‌های سفید مسئول دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها هستند.
   • رنج نرمال: 4,500 – 11,000 سلول در هر میکرولیتر
   • کاهش WBC ممکن است نشانه ضعف سیستم ایمنی، عفونت‌های ویروسی یا بیماری‌های مغز استخوان باشد.
   • افزایش WBC معمولاً نشانه وجود عفونت یا التهاب در بدن است.
3. Plt (پلاکت‌ها): پلاکت‌ها به فرآیند لخته‌شدن خون کمک می‌کنند.
   • رنج نرمال: 150,000 – 450,000 پلاکت در هر میکرولیتر
   • کاهش پلاکت‌ها ممکن است به علت مشکلات کبدی، کم‌خونی، یا بیماری‌های خودایمنی باشد.
   • افزایش پلاکت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده التهاب مزمن یا سرطان باشد.

آزمایش CBC diff چیست؟

آزمایش CBC diff یا Differential CBC، آزمایشی است که انواع مختلف گلبول‌های سفید (WBC) را به تفکیک بررسی می‌کند. هر نوع از گلبول‌های سفید نقش خاصی در سیستم ایمنی دارد و تغییر در تعداد هرکدام می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مختلفی باشد. این اجزا شامل موارد زیر هستند:

1. نوتروفیل‌ها (Neutrophils): این سلول‌ها اولین خط دفاعی بدن در برابر عفونت‌ها هستند.
   • رنج نرمال: 40% تا 60% از کل WBC
   • افزایش نوتروفیل‌ها می‌تواند به علت عفونت باکتریایی باشد.
   • کاهش نوتروفیل‌ها می‌تواند نشانه نقص سیستم ایمنی یا عفونت‌های ویروسی باشد.
2. لنفوسیت‌ها (Lymphocytes): این سلول‌ها نقش مهمی در پاسخ‌های ایمنی و تولید آنتی‌بادی دارند.
   • رنج نرمال: 20% تا 40% از کل WBC
   • افزایش لنفوسیت‌ها ممکن است به علت عفونت‌های ویروسی، سرطان خون یا بیماری‌های خودایمنی باشد.
   • کاهش لنفوسیت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده عفونت شدید یا نقص ایمنی باشد.
3. مونوسیت‌ها (Monocytes): به پاکسازی عفونت‌ها و ترمیم بافت‌ها کمک می‌کنند.
   • رنج نرمال: 2% تا 8% از کل WBC
   • افزایش مونوسیت‌ها می‌تواند به علت عفونت‌های مزمن، بیماری‌های التهابی، یا سرطان خون باشد.
4. ائوزینوفیل‌ها (Eosinophils): نقش این سلول‌ها در پاسخ‌های آلرژیک و مقابله با عفونت‌های انگلی است.
   • رنج نرمال: 1% تا 4% از کل WBC
   • افزایش ائوزینوفیل‌ها ممکن است به دلیل آلرژی، عفونت انگلی یا بیماری‌های خودایمنی باشد.
5. بازوفیل‌ها (Basophils): این سلول‌ها در پاسخ‌های التهابی نقش دارند.
   • رنج نرمال: 0.5% تا 1% از کل WBC
   • افزایش بازوفیل‌ها ممکن است به علت واکنش‌های آلرژیک یا بیماری‌های خونی باشد.

چرا آزمایش CBC انجام می‌شود؟

آزمایش CBC دلایل متعددی دارد و ممکن است توسط پزشک برای موارد زیر تجویز شود:

• بررسی سلامت عمومی بدن: این آزمایش می‌تواند به عنوان بخشی از چکاپ‌های دوره‌ای انجام شود.
• تشخیص عفونت‌ها و بیماری‌های خونی: تغییرات در پارامترهای مختلف خون می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌ها، التهاب، کم‌خونی، یا اختلالات خونی باشد.
• پایش درمان‌ها: در افرادی که تحت درمان‌های خاصی مانند شیمی‌درمانی یا داروهای کاهنده سیستم ایمنی هستند، CBC به ارزیابی اثربخشی و نظارت بر عوارض جانبی کمک می‌کند.

نکات مهم درباره آزمایش CBC

1. شرایط انجام آزمایش: برای انجام آزمایش CBC معمولاً نیازی به ناشتا بودن نیست؛ اما پزشک ممکن است بر اساس وضعیت بیمار دستورات خاصی ارائه دهد.
2. نتایج خارج از محدوده نرمال: نتایج بالا یا پایین ممکن است نشانه بیماری باشد، اما تفسیر دقیق آن به بررسی‌های تکمیلی نیاز دارد.

آزمایش CBC میتواند سرطان را تشخیص دهد؟

آزمایش CBC به تنهایی قادر به تشخیص قطعی سرطان نیست، اما می‌تواند برخی نشانه‌ها و تغییرات در سلول‌های خونی را نشان دهد که ممکن است نشان‌دهنده احتمال وجود سرطان باشد. به عنوان مثال، افزایش یا کاهش غیرعادی تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند به سرطان‌های خون مانند لوسمی و لنفوم اشاره داشته باشد. همچنین، کاهش تعداد گلبول‌های قرمز یا کاهش پلاکت‌ها ممکن است به مشکلات مغز استخوان و در موارد نادر به سرطان‌ها مرتبط باشد.

آزمایش CBC به شناسایی اولیه ناهنجاری‌ها کمک می‌کند و اگر نتایج غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی دیگری مانند بیوپسی، آزمایش‌های تصویربرداری یا آزمایش‌های ژنتیکی را برای تشخیص دقیق‌تر درخواست کند. بنابراین، در حالی که CBC می‌تواند به عنوان یک هشدار اولیه برای برخی از سرطان‌ها عمل کند، اما تشخیص دقیق نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد.

نتیجه‌گیری

آزمایش CBC به عنوان یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های خونی، نمایی کلی از وضعیت سلامت خون و بدن را به پزشک ارائه می‌دهد. انجام آزمایش در یک آزمایشگاه تشخیص طبی مجهز و با دستگاه های بروز و پرسنل مجرب میتواند دقت آزمایش را بالا ببرد.

آزمایشگاه تشخیص طبی صدر