عفونت سیستمیک نوعی از عفونت ها هستند که برخلاف عفونت‌های موضعی، تنها به یک ناحیه خاص از بدن محدود نمی‌مانند. در این نوع عفونت‌ها، عامل بیماری‌زا مانند ویروس، باکتری یا قارچ از طریق جریان خون یا لنف، در سراسر بدن پخش می‌شود. به همین دلیل، این بیماری می‌تواند روی اندام‌های حیاتی مانند قلب، ریه، کلیه، مغز و کبد تاثیر گذاشته و حتی منجر به مرگ شود. یکی از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌های عفونت سیستمیک، سپسیس یا گندخونی است که در صورت عدم درمان به موقع، به سرعت به نارسایی چند ارگان ختم می‌شود.
تشخیص زودهنگام و اقدام سریع برای درمان این نوع عفونت‌ها اهمیت بسیار بالایی دارد. عفونت‌های سیستمیک ممکن است در پی عفونت‌های ساده‌تر مثل عفونت‌های تنفسی یا ادراری ایجاد شوند که بدون درمان باقی مانده‌اند. بنابراین پیگیری و درمان مناسب هر نوع عفونت ساده، می‌تواند از ایجاد عفونت سیستمیک جلوگیری کند.
آموزش رایگان خواندن جواب آزمایش و تفسیر آن
علت های شایع بروز عفونت سیستمیک در بدن
عوامل متعددی در بروز عفونت های سیستمیک نقش دارند. از جمله این عوامل می‌توان به ضعف سیستم ایمنی بدن، بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت خطرناک یا سرطان، استفاده از داروهای سرکوب‌گر ایمنی، و انجام جراحی یا تزریقات غیر بهداشتی اشاره کرد. همچنین افرادی که در محیط‌های بیمارستانی بستری هستند یا از وسایل پزشکی مثل کاتتر و ونتیلاتور استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند.
گاهی یک عفونت موضعی مانند آبسه دندانی، عفونت ادراری، یا زخم عفونی می‌تواند به سادگی به جریان خون راه پیدا کرده و در بدن منتشر شود. بدن در پاسخ به این عفونت واکنشی شدید نشان می‌دهد که با التهاب سیستمیک همراه است. این التهاب ممکن است باعث لخته شدن خون، کاهش فشار خون و اختلال در عملکرد ارگان‌ها شود.
علائم عفونت سیستمیک چگونه ظاهر می‌شود؟
علائم عفونت سیستمیک بسته به شدت و گستردگی آن، ممکن است متغیر باشد اما شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- تب یا کاهش دمای غیرعادی بدن
- افزایش ضربان قلب
- افزایش یا کاهش تعداد تنفس
- ضعف شدید و احساس خستگی عمومی
- گیجی یا تغییر در سطح هوشیاری
- افت فشار خون
- نارسایی در عملکرد کلیه یا کبد
در صورتی که عفونت سیستمیک به مراحل پیشرفته‌تری مثل سپسیس یا شوک سپتیک برسد، ممکن است بیمار به دستگاه‌های حمایتی مانند ونتیلاتور نیاز پیدا کند. بنابراین شناسایی علائم اولیه و پیگیری فوری آن‌ها بسیار حیاتی است.
راه‌های پیشگیری از عفونت سیستمیک
پیشگیری همواره بهتر از درمان است. برای جلوگیری از بروز عفونت سیستمیک، رعایت اصول بهداشت فردی و عمومی بسیار مهم است. موارد زیر به کاهش احتمال بروز عفونت کمک می‌کنند:
- شستشوی مکرر و صحیح دست‌ها
- ضدعفونی کردن زخم‌ها و جراحات به موقع
- مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها طبق نسخه پزشک و تا پایان دوره درمان
- تزریقات در مراکز بهداشتی و با وسایل استریل
- واکسیناسیون مناسب طبق برنامه بهداشتی
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سرطان و نقص ایمنی
- تغذیه سالم و تقویت سیستم ایمنی بدن
همچنین در بیماران بستری در بیمارستان یا افراد با ایمنی پایین، مراقبت ویژه‌تری باید صورت گیرد تا از انتشار عفونت جلوگیری شود. آموزش به خانواده‌ها و مراقبین بیماران نیز یکی از مهم‌ترین گام‌ها در پیشگیری است.
روش های درمان عفونت های سیستمیک
درمان عفونت سیستمیک بسته به عامل ایجادکننده آن متفاوت است. در صورت وجود عفونت باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی رایج‌ترین روش درمان هستند. گاهی لازم است درمان با چند آنتی‌بیوتیک به صورت همزمان آغاز شود تا قبل از شناسایی دقیق عامل بیماری زا، روند پیشرفت بیماری کنترل شود.
در صورت عفونت قارچی یا ویروسی نیز داروهای مخصوص ضدقارچ یا ضدویروس استفاده می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و استفاده از داروهای افزایش‌دهنده فشار خون، اکسیژن‌درمانی و دیالیز باشد.
همچنین درمان علت زمینه‌ای بیماری، مثلا کنترل قند خون در بیماران دیابتی، نقش مهمی در درمان کامل دارد. باید توجه داشت که هرگونه تاخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی و حتی مرگ شود.
آزمایش‌های تشخیصی برای عفونت سیستمیک
برای تشخیص عفونت سیستمیک، پزشک ابتدا بررسی بالینی و معاینه فیزیکی بیمار را انجام می‌دهد. سپس برای تایید تشخیص و تعیین عامل عفونت، آزمایش‌های مختلفی درخواست می‌شود:
- آزمایش CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)
- آزمایش CRP
- آزمایش ESR برای بررسی التهاب
- آزمایش کشت خون برای تشخیص نوع باکتری یا قارچ
- بررسی نارسایی کلیه
- گازهای خون شریانی برای ارزیابی سطح اکسیژن و اسیدیته خون
در بعضی از موارد، تصویربرداری‌های پزشکی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی نیز برای شناسایی محل دقیق عفونت در بدن تجویز می‌شود. تشخیص به موقع از طریق آزمایش‌های دقیق، امکان انتخاب درمان مناسب را فراهم می‌کند.
در پایان، عفونت های سیستمیک از جمله شرایط تهدیدکننده حیات هستند که می‌توانند با یک عفونت ساده آغاز شده و در صورت عدم درمان، به نارسایی اندام‌ها منجر شوند. تشخیص سریع، درمان به موقع و مراقبت‌های ویژه در روند بهبود بیمار نقش کلیدی دارد.
آگاهی‌رسانی عمومی و رعایت اصول بهداشتی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از این بیماری‌ها به شمار می‌آید. اگر علائمی مانند تب شدید، بی‌حالی یا اختلال در هوشیاری مشاهده کردید، بدون تاخیر به پزشک مراجعه کنید.
مشاوره آزمایش‌های عفونت های سیستمیک و نمونه گیری در منزل در تبریز : 0414148
بدون دیدگاه