HPV دهانی یا اورال اغلب بدون علامت خاصی است و بسیاری از افراد حتی متوجه ابتلا به آن نمی‌شوند. اما در برخی موارد، این ویروس می‌تواند منجر به ضایعات خوش‌خیم مانند زگیل‌های دهانی شود یا در موارد نادرتر، با خطر ابتلا به سرطان‌های دهان و حلق همراه باشد. آگاهی از ماهیت این بیماری، روش‌های انتقال و اهمیت پیشگیری می‌تواند نقش موثری در کنترل شیوع آن ایفا کند.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی در انسان است که می‌تواند نواحی مختلف بدن، از جمله ناحیه دهان و حلق را تحت تأثیر قرار دهد. زمانی که ویروس HPV در ناحیه دهان یا گلو فعال شود، به آن HPV دهانی یا اورال گفته می‌شود. این عفونت معمولاً از طریق تماس دهانی با فرد آلوده، به ویژه از راه رابطه جنسی دهانی، منتقل می‌شود.
مهم است بدانید که همه انواع HPV خطرناک نیستند. بعضی از گونه‌های ویروس، مانند HPV نوع ۱۶ و ۱۸، بیشتر با بروز سرطان‌های دهانی در ارتباط هستند، در حالی که گونه‌های دیگر فقط باعث ایجاد زگیل‌های خوش‌خیم می‌شوند. بنابراین شناسایی دقیق نوع ویروس برای تعیین خطرات احتمالی اهمیت زیادی دارد.
آموزش رایگان و کامل خواندن و تفسیر جواب آزمایش پاپ اسمیر
علائم بیماری HPV دهانی
بیشتر افرادی که به HPV دهانی مبتلا می‌شوند، هیچ علامت ظاهری ندارند. همین ویژگی باعث می‌شود که این ویروس به‌طور پنهان بین افراد منتقل شود. با این حال، در برخی موارد، علائم قابل توجهی ظاهر می‌شود که می‌تواند به شناسایی زودهنگام بیماری کمک کند.
از جمله شایع‌ترین علائم HPV دهانی می‌توان به بروز زگیل‌های کوچک و برجسته در نواحی مختلف دهان، زبان، گلو یا لثه‌ها اشاره کرد. این زگیل‌ها معمولاً بدون درد هستند، اما ممکن است در اثر تحریک غذا خوردن یا مسواک زدن دچار خونریزی شوند. احساس ناراحتی یا وجود توده‌ای غیرطبیعی در گلو نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های هشداردهنده باشد.
سایر علائم عبارتند از: تغییر صدا، مشکل در بلع، گلودرد مداوم، وجود زخم‌هایی که طی چند هفته بهبود نمی‌یابند و حتی درد در ناحیه گوش بدون علت مشخص. در موارد شدیدتر، این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از پیشرفت به سمت ضایعات پیش‌سرطانی یا سرطانی باشند. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرعادی در دهان یا گلو باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
راه‌های تشخیص بیماری HPV دهانی
تشخیص دقیق HPV دهانی نیازمند معاینه تخصصی توسط دندانپزشک، متخصص گوش و حلق و بینی یا پزشک عفونی است. در اغلب موارد، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی کامل دهان و گلو را انجام می‌دهد تا هرگونه تغییر مشکوک، توده یا زگیل شناسایی شود.
در صورت مشاهده ضایعه مشکوک، نمونه‌برداری یا بیوپسی انجام می‌شود. نمونه گرفته شده در آزمایشگاه به‌منظور بررسی وجود ویروس HPV و تعیین نوع آن مورد آزمایش قرار می‌گیرد. روش‌های دیگری مانند آزمایش DNA ویروس (HPV DNA test) نیز می‌تواند در شناسایی دقیق گونه‌های پرخطر مؤثر باشد.
در برخی موارد، برای بررسی گسترده‌تر وضعیت بیمار ممکن است پزشک از اندوسکوپی حلق و حنجره استفاده کند. این روش به کمک یک دوربین کوچک انجام می‌شود و امکان مشاهده ضایعات پنهان در گلو را فراهم می‌کند. همچنین، اگر احتمال ابتلا به سرطان مطرح شود، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی نیز به عنوان روش‌های مکمل تشخیصی توصیه می‌شوند.
باید توجه داشت که تشخیص زودهنگام نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. حتی اگر علائم خاصی وجود نداشته باشد، در افرادی که در معرض خطر بالاتر هستند (مانند افرادی با سابقه روابط جنسی دهانی متعدد یا مصرف دخانیات) انجام معاینات منظم توصیه می‌شود.
راه‌های درمان بیماری HPV دهانی
درمان HPV دهانی بسته به شدت و نوع ضایعات، حضور یا عدم حضور علائم و نوع گونه ویروس متفاوت است. در مواردی که عفونت بدون علامت و خودمحدودکننده باشد، نیازی به درمان خاصی نیست و سیستم ایمنی بدن می‌تواند طی چند ماه تا چند سال ویروس را کنترل کند و از بین ببرد.
اما در صورت وجود زگیل‌های دهانی یا ضایعات مشکوک، درمان ضروری می‌شود. روش‌های رایج برای درمان شامل کرایوتراپی (فریز کردن زگیل‌ها با نیتروژن مایع)، لیزردرمانی و جراحی کوچک برای برداشتن ضایعات می‌باشد. این روش‌ها به‌طور موثری ضایعات قابل مشاهده را از بین می‌برند، اما ممکن است ویروس همچنان در بدن باقی بماند و نیاز به پیگیری‌های منظم وجود داشته باشد.
در صورتی که تست‌ها نشان‌دهنده حضور گونه‌های پرخطر HPV باشند یا تغییرات پیش‌سرطانی در نمونه مشاهده شود، پزشک ممکن است درمان‌های تخصصی‌تر مانند درمان‌های ضد ویروسی یا حتی مداخلات جراحی گسترده‌تر را توصیه کند. همچنین در صورت تشخیص سرطان ناشی از HPV دهانی، درمان‌هایی مانند پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا جراحی تهاجمی لازم می‌شود.
نقش تقویت سیستم ایمنی بدن در مبارزه با ویروس بسیار مهم است. تغییر سبک زندگی مانند ترک سیگار، کاهش مصرف الکل، تغذیه سالم و استفاده از مکمل‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌تواند روند درمان را تسهیل کند.
جدول آشنایی با بیماری HPV دهانی یا اورال
| نوع HPV دهانی | احتمال بروز علائم | ریسک ابتلا به سرطان | روش‌های درمانی رایج |
|---|---|---|---|
| گونه‌های کم خطر (مانند HPV 6 و 11) | ایجاد زگیل‌های خوش‌خیم در دهان یا گلو | بسیار پایین | کرایوتراپی، لیزردرمانی، جراحی محدود |
| گونه‌های پرخطر (مانند HPV 16 و Hpv 18) | معمولاً بدون علامت یا علائم خفیف | زیاد (افزایش احتمال سرطان دهان و حلق) | نمونه‌برداری، درمان ضایعات، نظارت منظم، درمان سرطان در صورت نیاز |
| عفونت‌های موقت با HPV دهانی | اغلب بدون علامت | بسیار پایین | نیاز به درمان ندارد، تقویت سیستم ایمنی |
| عفونت‌های مزمن و طولانی مدت | ممکن است با زخم‌های ماندگار یا تغییرات بافتی همراه باشد | متوسط تا زیاد | نمونه‌برداری، درمان ضایعات، کنترل و پیگیری بلندمدت |
آزمایش‌های تشخیص HPV دهانی یا اورال چیست؟
ویروس (HPV) یکی از شایع‌ترین ویروس‌های عفونی است که می‌تواند ناحیه دهان، گلو و حلق را نیز درگیر کند. تشخیص این نوع عفونت اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی گونه‌های پرخطر ویروس HPV می‌توانند منجر به بروز سرطان‌های دهانی شوند. برای تشخیص عفونت HPV دهانی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. معاینه فیزیکی دقیق توسط پزشک
اولین قدم در تشخیص HPV دهانی، معاینه دقیق حفره دهانی، زبان، لثه‌ها، سقف دهان و حلق توسط پزشک یا دندانپزشک مجرب است. پزشک به دنبال علائم مشکوک مانند:
- زخم‌های مزمن،
- تغییر رنگ مخاط دهان،
- برجستگی‌های غیرطبیعی،
- و یا زگیل‌های کوچک می‌گردد.
در صورتی که پزشک ضایعه مشکوکی مشاهده کند، درخواست آزمایش‌های تخصصی‌تر می‌دهد.
۲. نمونه‌برداری (بیوپسی)
اگر ضایعه یا زخم مشکوکی در دهان یا گلو مشاهده شود، پزشک ممکن است انجام نمونه‌برداری (بیوپسی) را توصیه کند. در این روش:
- تکه‌ای کوچک از بافت مشکوک برداشته می‌شود،
- بافت در آزمایشگاه مورد بررسی میکروسکوپی قرار می‌گیرد،
- هدف این است که وجود سلول‌های غیرطبیعی یا سرطانی مشخص شود.
بیوپسی یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص عفونت HPV فعال یا مراحل اولیه سرطان است.
۳. آزمایش DNA HPV دهانی
آزمایش DNA برای شناسایی مستقیم ماده ژنتیکی ویروس در نمونه‌های دهانی استفاده می‌شود. این تست شامل مراحل زیر است:
- جمع‌آوری نمونه با استفاده از سواب دهانی یا شستشوی دهان با محلول مخصوص،
- بررسی نمونه در آزمایشگاه با تکنولوژی‌های پیشرفته مانند PCR (واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز)،
- شناسایی نوع دقیق HPV (کم خطر یا پرخطر).
این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا بداند آیا نوع پرخطری از ویروس در دهان فرد وجود دارد یا خیر.
۴. آزمایش HPV RNA
در برخی موارد خاص، به جای آزمایش DNA، از آزمایش RNA ویروس HPV استفاده می‌شود. تفاوت اصلی این آزمایش با DNA در این است که:
RNA نشان‌دهنده فعالیت ویروس است، یعنی آیا ویروس فعال است یا نه.
این تست بیشتر برای بررسی خطر پیشرفت به سرطان استفاده می‌شود.
| نوع آزمایش | نحوه انجام | کاربرد | دقت |
|---|---|---|---|
| معاینه بالینی | مشاهده مستقیم ضایعات دهانی | بررسی اولیه علائم | متوسط |
| بیوپسی (نمونه‌برداری) | برداشتن تکه‌ای از بافت مشکوک | تشخیص سلول‌های غیرطبیعی یا سرطان | بسیار بالا |
| آزمایش DNA HPV | سواب دهانی یا شستشو و تحلیل مولکولی | شناسایی نوع ویروس | بسیار بالا |
| آزمایش RNA HPV | تحلیل فعالیت ژنتیکی ویروس | بررسی خطر سرطان‌زایی | بسیار بالا |
| آزمایش خون (سرولوژی) | بررسی آنتی‌بادی‌های HPV | بررسی پاسخ ایمنی | کم تا متوسط |
انجام آزمایش های HPV دهانی در آزمایشگاه صدر
تشخیص زودهنگام HPV دهانی اهمیت زیادی دارد، زیرا درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری به سمت سرطان جلوگیری کند. اگر شما یا اطرافیانتان علائمی مانند زخم‌های غیرقابل توضیح، تغییر صدا، یا بلع دردناک داشتید، حتماً به پزشک یا دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا آزمایش‌های لازم انجام شود.
مشاوره آزمایش HPV دهانی و نمونه گیری در منزل در تبریز : 0414148
بدون دیدگاه