آزمایش تیتر آنتی‌ استرپتولیزین (ASO) | بررسی کامل، تفسیر نتایج و کاربرد آن

آزمایش تیتر آنتی‌ استرپتولیزین O که به اختصار با نام آزمایش ASO یا Anti-Streptolysin O Titer شناخته می‌شود، یک تست خونی است که برای تشخیص عفونت‌های استرپتوکوکی و بررسی عوارض التهابی ناشی از آن استفاده می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا بفهمد آیا فرد در گذشته به عفونت استرپتوکوکی (مخصوصاً استرپتوکوک گروه A) مبتلا شده یا خیر.

استرپتولیزین O نوعی توکسین (سم) است که توسط باکتری‌های استرپتوکوک گروه A تولید می‌شود. بدن انسان در پاسخ به این سم، آنتی‌بادی‌هایی به نام آنتی‌استرپتولیزین O تولید می‌کند. با اندازه‌گیری سطح این آنتی‌بادی در خون، می‌توان تشخیص داد که بدن اخیراً در معرض این باکتری قرار گرفته یا نه.

آموزش رایگان و کامل خواندن جواب آزمایش

فهرست محتوا

کاربرد های آزمایش آنتی‌ استرپتولیزین

موارد استفاده از آزمایش ASO عبارت‌اند از:

تشخیص تب روماتیسمی (Rheumatic fever)
تشخیص گلومرولونفریت حاد (التهاب کلیه بعد از عفونت استرپتوکوکی)
بررسی عفونت‌های نهفته استرپتوکوکی در کودکان و نوجوانان
کمک به تشخیص عوارض طولانی‌مدت پس از گلودرد استرپتوکوکی

چه زمانی انجام آزمایش ASO ضروری است؟

پزشک ممکن است در موارد زیر، این آزمایش را تجویز کند:

سابقه گلودرد شدید با علائم عمومی عفونت
وجود علائم تب روماتیسمی مثل درد مفاصل، تب، ضایعات پوستی یا حرکات غیرارادی
علائم بیماری کلیوی مثل ادرار خونی، تورم صورت یا فشار خون بالا
سابقه عفونت‌های استرپتوکوکی اخیر و نیاز به ارزیابی پاسخ ایمنی بدن

آمادگی برای انجام آزمایش ASO

برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتایی نیست و می‌توان آن را در هر ساعتی از روز انجام داد. اگر بیمار دارویی مصرف می‌کند، به پزشک اطلاع دهد چون برخی داروها ممکن است بر نتیجه آزمایش تأثیر بگذارند.

بررسی نتایج آزمایش تیتر آنتی‌ استرپتولیزین

مقدار طبیعی ASO معمولاً در بزرگسالان کمتر از 200 IU/mL و در کودکان کمتر از 100 IU/mL در نظر گرفته می‌شود. البته ممکن است بسته به آزمایشگاه، محدوده مرجع کمی متفاوت باشد.

مقادیر بالا چه مفهومی دارند؟

اگر تیتر آنتی‌ استرپتولیزین بالا باشد، به معنی آن است که بدن در گذشته‌ی نزدیک باکتری استرپتوکوک را شناسایی کرده و به آن پاسخ ایمنی داده است. اما مثبت بودن ASO به معنای وجود عفونت فعال نیست! بلکه نشان‌دهنده تماس گذشته با باکتری است.

مقادیر بسیار بالا ممکن است در موارد زیر دیده شود:

تب روماتیسمی
گلومرولونفریت پسااسترپتوکوکی
آرتریت ناشی از عفونت استرپتوکوکی
عفونت‌های پوستی یا گلودردهای چرکی درمان‌نشده

چه عواملی بر نتیجه آزمایش ASO تأثیر می‌گذارند؟

عوامل مؤثر بر نتیجه آزمایش عبارتند از:

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: باعث کاهش سطح ASO می‌شود.
تاخیر در آزمایش: سطح آنتی‌بادی‌ها ممکن است بعد از ۴ تا ۶ هفته کاهش یابد.
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی دیگر: معمولاً سطح ASO را افزایش نمی‌دهند.
سیستم ایمنی ضعیف: ممکن است بدن نتواند آنتی‌بادی به مقدار کافی تولید کند.

آیا همیشه بالا بودن ASO نگران‌کننده است؟

خیر. بسیاری از افراد در طول زندگی خود باکتری استرپتوکوک را تجربه می‌کنند و در نتیجه ممکن است سطح ASO آن‌ها بالا باشد بدون اینکه علامتی داشته باشند. بنابراین پزشک با ترکیب نتایج آزمایش و علائم بالینی تصمیم‌گیری می‌کند.

مقایسه ASO با تست‌های مشابه

1. تست Anti-DNase B

آنتی‌بادی علیه آنزیم دیگری از استرپتوکوک‌هاست که ممکن است در افرادی که ASO منفی دارند اما مشکوک به عفونت هستند، کمک‌کننده باشد.

2. کشت گلو یا تست سریع استرپتوکوک

برای تشخیص عفونت فعال استفاده می‌شود، نه سابقه تماس.

چه کسانی بیشتر در معرض افزایش ASO هستند؟

کودکان ۵ تا ۱۵ ساله
افراد ساکن در مناطق پرجمعیت یا مکان‌های شلوغ مانند مدارس
کسانی که سابقه عفونت‌های مکرر گلو یا پوستی دارند
بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی یا روماتیسمی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فرد دارای علائم غیرمعمول پس از گلودرد مانند درد مفاصل، تب طولانی، خستگی شدید، تورم صورت یا تغییر در رنگ ادرار باشد، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش ASO ضروری است.

آیا بالا بودن ASO درمان دارد؟

خود افزایش ASO نیازی به درمان ندارد، مگر اینکه با علائم بیماری همراه باشد. در صورت وجود تب روماتیسمی یا گلومرولونفریت، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

آنتی‌ بیوتیک‌ها مانند پنی‌ سیلین
داروهای ضدالتهابی برای کاهش درد و تب
درمان حمایتی برای کلیه یا مفاصل بسته به شدت بیماری

آزمایش تیتر آنتی‌ استرپتولیزین (ASO) یکی از روش‌های غیرمستقیم برای شناسایی تماس بدن با باکتری استرپتوکوک گروه A است. این آزمایش به ویژه برای تشخیص عوارض تأخیری عفونت‌ های استرپتوکوکی مانند تب روماتیسمی و التهاب کلیه بسیار حیاتی است.

با اینکه افزایش سطح ASO به‌تنهایی نشانه عفونت فعال نیست، اما در کنار علائم بالینی و سایر آزمایش‌ها می‌تواند به پزشک در رسیدن به تشخیص دقیق کمک کند. اگر علائمی مانند درد مفاصل، تب، تورم، خستگی مفرط یا ادرار خونی دارید، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کرده و در صورت نیاز، این آزمایش را انجام دهید.