زگیل تناسلی | علائم و آزمایش های تشخیصی

زگیل تناسلی به انگلیسی (Genital warts) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی است که توسط ویروسی به نام ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این زگیل‌ها اغلب به صورت برآمدگی‌های کوچک، گوشتی یا برجسته در ناحیه تناسلی، مقعد، یا اطراف آن ظاهر می‌شوند. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به زگیل تناسلی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما در برخی موارد زگیل‌ها قابل مشاهده، دردناک یا همراه با خارش هستند.

بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از ویروس HPV شناسایی شده که برخی از آن‌ها به عنوان “کم‌خطر” شناخته می‌شوند و فقط باعث زگیل می‌شوند، در حالی که برخی دیگر “پرخطر” هستند و می‌توانند به سرطان دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی یا مقعد منجر شوند. به همین دلیل، تشخیص به موقع و درمان زگیل تناسلی نه تنها برای بهبود علائم بلکه برای جلوگیری از عوارض جدی بعدی بسیار مهم است.

این بیماری در مردان و زنان دیده می‌شود اما به دلیل ساختار فیزیولوژیکی بدن، احتمال بروز عوارض شدیدتر در زنان بیشتر است. به ویژه زنانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا باردار هستند، باید مراقبت بیشتری داشته باشند. از آنجا که HPV از طریق تماس جنسی انتقال می‌یابد، رعایت بهداشت جنسی، استفاده از کاندوم و واکسیناسیون از روش‌های مهم پیشگیری محسوب می‌شوند.

آموزش رایگان تفسیر آزمایش پاپ اسمیر

فهرست محتوا

علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان

زگیل‌های تناسلی ممکن است در ابتدا بدون درد و کوچک باشند، اما با گذشت زمان بزرگ شده یا تعدادشان افزایش پیدا کند. در مردان، این زگیل‌ها ممکن است در ناحیه آلت، بیضه‌ها یا اطراف مقعد ظاهر شوند. در زنان، محل شایع بروز آن‌ها شامل دهانه واژن، لب‌های تناسلی، دهانه رحم یا حتی داخل واژن است.

برخی از مهم‌ترین علائم زگیل تناسلی عبارت‌اند از:
وجود برجستگی‌های کوچک و نرم روی پوست ناحیه تناسلی
خارش، سوزش یا درد خفیف در محل زگیل
افزایش ترشحات غیرطبیعی از واژن یا مقعد
خونریزی پس از رابطه جنسی (در صورت زگیل در دهانه رحم)
احساس وجود توده هنگام لمس ناحیه تناسلی

گاهی زگیل‌ها به صورت خوشه‌ای شبیه گل‌کلم ظاهر می‌شوند و در موارد پیشرفته‌تر ممکن است مشکلات ادراری یا درد هنگام مقاربت نیز ایجاد شود. لازم به ذکر است که برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و فقط از طریق آزمایش‌های غربالگری متوجه بیماری شوند. بنابراین، مراجعه دوره‌ای به پزشک و انجام تست‌های لازم اهمیت زیادی دارد.

آزمایش‌های تشخیصی زگیل تناسلی

تشخیص زگیل تناسلی اغلب با معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود، اما در برخی موارد آزمایش‌های خاصی برای تایید یا بررسی نوع HPV تجویز می‌شوند. برخی از مهم‌ترین آزمایش‌های تشخیصی عبارت‌اند از:

کولپوسکوپی: بررسی دقیق دهانه رحم با استفاده از میکروسکوپ خاص، برای تشخیص زگیل‌های داخلی
آزمایش پاپ اسمیر (Pap smear): برای شناسایی تغییرات سلولی دهانه رحم که ممکن است ناشی از HPV باشد
آزمایش HPV DNA: شناسایی نوع ویروس HPV و تعیین نوع پرخطر یا کم‌خطر آن
بیوپسی: در مواردی که زگیل مشکوک به بدخیمی باشد، نمونه‌برداری و بررسی بافت زیر میکروسکوپ ضروری است.

برای مردان نیز بررسی‌های مشابهی انجام می‌شود، به‌ویژه در صورت وجود زگیل‌های داخلی در نواحی مقعدی یا دستگاه تناسلی. تشخیص دقیق نوع ویروس و محل درگیری به پزشک کمک می‌کند تا روش درمانی مناسب‌تری انتخاب کند.

روش‌های درمان زگیل تناسلی

درمان زگیل تناسلی بسته به تعداد، اندازه، محل زگیل‌ها و نوع ویروس HPV ممکن است متفاوت باشد. در بسیاری از موارد، هدف درمان کاهش یا حذف زگیل‌ها و پیشگیری از انتقال ویروس به دیگران است. برخی از روش‌های رایج درمانی عبارت‌اند از:

داروهای موضعی: کرم‌ها یا محلول‌هایی مانند پودوفیلین، ایمی‌کیمود یا تری‌کلرواستیک اسید برای سوزاندن زگیل
کرایوتراپی (فریز کردن زگیل): استفاده از نیتروژن مایع برای منجمد کردن و از بین بردن زگیل
لیزر درمانی: برای زگیل‌های مقاوم یا عمیق‌تر که با روش‌های دیگر درمان نمی‌شوند
الکتروکوتر (سوزاندن با برق): روشی موثر برای از بین بردن زگیل‌های سطحی و برجسته
جراحی: در موارد خاص که زگیل‌ها بسیار بزرگ یا دردناک باشند.

در برخی بیماران، به‌ویژه افرادی با ایمنی پایین، درمان ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد، چون احتمال عود زگیل‌ها وجود دارد. تقویت سیستم ایمنی، تغذیه مناسب، پرهیز از سیگار و الکل، و پیگیری منظم درمان، نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد.

جدول مقایسه‌ای زگیل تناسلی در مردان و زنان

ویژگی	زگیل تناسلی در مردان	زگیل تناسلی در زنان
محل‌های شایع بروز	آلت تناسلی، بیضه‌ها، کشاله ران، اطراف مقعد	واژن، دهانه رحم، لب‌های تناسلی، اطراف مقعد
علائم شایع	برجستگی‌های گوشتی، خارش، سوزش، ترشحات	زگیل قابل مشاهده، درد، خونریزی بعد از رابطه، ترشحات
آزمایش‌های رایج	معاینه فیزیکی، بیوپسی در صورت لزوم	پاپ اسمیر، HPV DNA، کولپوسکوپی
عوارض احتمالی	نادر است، ولی ممکن است زخم یا التهاب شدید رخ دهد	افزایش ریسک سرطان دهانه رحم در صورت HPV پرخطر
درمان‌های معمول	داروی موضعی، فریز، لیزر، الکتروکوتر	همان روش‌ها به‌اضافه درمان‌های دهانه رحم در صورت درگیری
اهمیت واکسن HPV	پیشگیری از انتقال به شریک جنسی و کاهش ریسک زگیل	پیشگیری از زگیل و سرطان‌های مرتبط با HPV

راه‌های پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی

پیشگیری از زگیل تناسلی بسیار موثرتر و کم‌هزینه‌تر از درمان آن است. مهم‌ترین روش پیشگیری، واکسیناسیون علیه ویروس HPV است.

واکسن گارداسیل یکی از پرکاربردترین واکسن‌هاست که برای دختران و پسران از سنین ۹ تا ۲۶ سال توصیه می‌شود. بهترین زمان دریافت واکسن قبل از شروع روابط جنسی است، اما حتی در سنین بالاتر نیز دریافت واکسن می‌تواند مفید باشد.