تشخیص هلیکوباکتر پیلوری H. pylori | تست خون، مدفوع یا تنفس

تشخیص H. pylori از طریق تست‌ های غیر تهاجمی مثل تست خون، مدفوع و تنفس امکان‌پذیر است. هر کدام از این روش‌ها کاربردها و محدودیت‌ هایی دارند، اما با راهنمایی پزشک، میتوان روش مناسب‌ تری را انتخاب کرد. تشخیص به‌ موقع این باکتری و درمان مناسب آن، گامی مؤثر در پیشگیری از بیماریهای مزمن و خطرناک معده خواهد بود.

هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) نوعی باکتری مارپیچی شکل است که به طور معمول در معده انسان زندگی میکند. این باکتری با ایجاد التهاب در دیواره معده و اثنی‌ عشر، یکی از عوامل اصلی بروز زخم‌ های گوارشی، التهاب معده (گاستریت) و حتی سرطان معده محسوب می‌شود. تشخیص به موقع این عفونت، نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری‌های گوارشی دارد.

در حال حاضر سه روش اصلی برای شناسایی H. pylori شامل تست خون، تست مدفوع و تست تنفس اوره مورد استفاده قرار می‌گیرد که هرکدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.

آموزش رایگان و کامل تفسیر برگه آزمایش

فهرست محتوا

تست خون برای بررسی هلیکوباکتر پیلوری

تست خون یکی از ابتدایی‌ ترین روشها برای بررسی عفونت H. pylori است. در این روش با بررسی وجود آنتی‌بادی‌ های IgG علیه این باکتری در نمونه خون، احتمال وجود عفونت سنجیده می‌شود.

مزایای تست خون

در دسترس بودن در اکثر آزمایشگاه‌ها
نیاز نداشتن به تجهیزات پیچیده
مناسب برای بررسی اولیه به ویژه در مناطق کم‌برخوردار

معایب تست خون

این تست نمی‌تواند بین عفونت فعال و گذشته تمایز قائل شود.
آنتی‌بادی‌ها تا ماه‌ها بعد از درمان در خون باقی می‌مانند، بنابراین این تست برای بررسی اثربخشی درمان مناسب نیست.

به همین دلیل، امروزه از تست خون بیشتر در شرایط اولیه غربالگری استفاده می‌شود، اما برای تأیید قطعی عفونت فعال به سایر روش‌ها نیاز است.

تست مدفوع (آنتی‌ژن H. pylori در مدفوع)

یکی از روش‌های غیرتهاجمی و دقیق در تشخیص H. pylori، بررسی آنتی‌ژن‌های این باکتری در نمونه مدفوع بیمار است. در این روش، با استفاده از روش ایمونواسی (ایمونولوژیکی) به‌دنبال قطعات آنتی‌ژنی باکتری در مدفوع می‌گردند.

مزایای تست مدفوع

تشخیص دقیق عفونت فعال
مناسب برای تأیید موفقیت درمان بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک
غیرتهاجمی و مناسب برای کودکان و بزرگسالان

نکاتی که باید رعایت شود

بیمار نباید تا دو هفته قبل از انجام تست از آنتی‌بیوتیک‌ها، مهارکننده‌های پمپ پروتون (مثل امپرازول) یا داروهای ضد اسید استفاده کرده باشد.
نمونه باید تازه و در شرایط بهداشتی به آزمایشگاه تحویل داده شود.

آزمایش مدفوع یکی از مطمئن‌ترین گزینه‌ها برای ارزیابی وضعیت فعلی بیمار و پاسخ به درمان است و کاربرد فراوانی در کلینیک‌های گوارش دارد.

تست تنفس اوره (Urea Breath Test)

آزمایش و تست تنفس اوره یکی از پیشرفته‌ ترین و دقیق‌ ترین روشهای تشخیص عفونت H. pylori است. این تست بر پایه توانایی خاص این باکتری در تجزیه اوره به آمونیاک و دی‌اکسیدکربن طراحی شده است. در این روش، بیمار یک مایع یا قرص حاوی اوره نشاندار شده (با کربن-۱۳ یا کربن-۱۴) را می‌نوشد. در صورتی که باکتری در معده وجود داشته باشد، اوره شکسته شده و دی‌اکسیدکربن نشاندار در بازدم بیمار ظاهر می‌شود که توسط دستگاه مخصوصی اندازه‌گیری می‌شود.

مزایای تست تنفس

دقت و حساسیت بالا
مناسب برای ارزیابی نتیجه درمان
بدون نیاز به نمونه‌گیری تهاجمی یا دردناک

معایب احتمالی

نیاز به تجهیزات خاص
گران‌تر از تست خون و مدفوع
باید حداقل ۴ هفته از پایان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و دو هفته از مصرف داروهای ضداسید گذشته باشد

این روش معمولا در مراکز تخصصی گوارش یا کلینیک‌های مجهز انجام می‌شود و برای بررسی دقیق عفونت فعال بسیار کاربردی است.

مقایسه تست‌های خون، مدفوع و تنفس در تشخیص H. pylori

ویژگی‌ها	تست خون	تست مدفوع	تست تنفس اوره
نوع عفونت تشخیص‌پذیر	آنتی‌بادی (گذشته یا حال)	عفونت فعال	عفونت فعال
مناسب برای پیگیری درمان	✖️	✔️	✔️
دقت تشخیص	متوسط	بالا	بسیار بالا
راحتی انجام	بسیار آسان	نسبتاً آسان	نسبتاً راحت
هزینه	کم	متوسط	نسبتاً بالا
محدودیت دارویی قبل از انجام تست	ندارد	دارد	دارد

چه زمانی باید آزمایش H. pylori انجام شود؟

پزشک ممکن است انجام تست‌های مربوط به هلیکوباکتر پیلوری را در موارد زیر توصیه کند:

درد یا سوزش مکرر در معده
سوءهاضمه و نفخ مداوم
تهوع یا استفراغ بدون علت
کاهش وزن ناگهانی
سابقه زخم معده یا اثنی‌ عشر
سابقه خانوادگی سرطان معده

در این شرایط، انجام یک یا چند تست از روش‌های بالا می‌تواند به تشخیص قطعی عفونت کمک کرده و روند درمان را سریع‌تر آغاز کند.

آزمایش مدفوع چیست و چرا انجام میشود؟

جمع‌بندی: کدام تست برای شما مناسب‌تر است؟

انتخاب نوع تست برای تشخیص H. pylori باید با توجه به شرایط بالینی بیمار، امکانات موجود و هدف از تست (تشخیص اولیه یا پیگیری درمان) انجام شود.

اگر به دنبال تشخیص اولیه ساده هستید، تست خون می‌تواند گزینه‌ای ابتدایی باشد.
اگر تشخیص دقیق عفونت فعال مدنظر باشد، تست مدفوع یا تنفس اوره گزینه بهتری است.
برای بررسی اثربخشی درمان، تست مدفوع یا تنفس باید انجام شود؛ تست خون به دلیل باقی ماندن آنتی‌بادی‌ها در بدن، پاسخ مناسبی برای بررسی درمان نیست.