ویروس خانواده هرپس و انواع و خطرات ویروس هرپس

ویروس های خانواده هرپس از شایع ترین ویروس های عفونی در جهان هستند که می توانند انسان را در هر سنی مبتلا کنند. این خانواده از ویروس ها باعث بروز بیماری های مختلفی در پوست، دهان، اندام تناسلی، چشم و حتی سیستم عصبی می شوند. ویروس هرپس معمولا بعد از ورود به بدن تا سال ها در حالت نهفته باقی می ماند و در شرایط خاص مانند ضعف سیستم ایمنی یا استرس مجددا فعال می شود. در ادامه با انواع ویروس های هرپس، علائم، خطرات و روش های کنترل آن آشنا می شویم.

ویروس های هرپس که نام علمی آنها Herpesviridae است، گروهی از ویروس های DNA دار هستند که توانایی ماندگاری مادام العمر در بدن را دارند. این ویروس ها پس از ورود به بدن، وارد سلول های عصبی یا بافت های خاص می شوند و به صورت خاموش باقی می مانند. به همین دلیل بیماری های ناشی از هرپس می توانند دوباره و دوباره بازگردند.

در حال حاضر بیش از 100 نوع ویروس از خانواده هرپس شناخته شده است اما تنها 8 نوع از آنها انسان را آلوده می کند. این ویروس ها باعث بروز بیماری های شایعی مثل تب خال، آبله مرغان، زونا، بیماری های چشمی، تب خال تناسلی و عفونت های نوزادی می شوند.

هرپس تناسلی چیست؟

فهرست محتوا

انواع ویروس های خانواده هرپس

1. ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1)

این ویروس بیشتر باعث ایجاد تب خال در اطراف دهان، لب ها و بینی می شود. عفونت معمولا از طریق تماس مستقیم با بزاق یا ترشحات فرد آلوده منتقل می شود.
علائم رایج شامل سوزش، خارش، تاول های کوچک پر از مایع و زخم های دردناک است. ویروس HSV-1 در بسیاری از افراد در دوران کودکی منتقل می شود و پس از بهبودی در اعصاب باقی می ماند و ممکن است در زمان های استرس یا ضعف بدن مجددا فعال شود.

2. ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2)

این نوع ویروس عمدتا از طریق تماس جنسی منتقل می شود و باعث تب خال تناسلی می گردد. ویروس HSV-2 یکی از شایع ترین عفونت های مقاربتی در سراسر جهان است.
علائم آن شامل تاول های دردناک در ناحیه تناسلی، سوزش هنگام ادرار، خارش و التهاب پوست است. این ویروس خطرناک تر از HSV-1 محسوب می شود زیرا می تواند در زمان زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود و باعث عفونت های شدید در نوزاد گردد.

3. ویروس واریسلا زوستر (Varicella Zoster Virus – VZV)

این ویروس عامل دو بیماری شناخته شده است:

آبله مرغان در ابتدای عفونت
زونا (Herpes Zoster) در زمان فعال شدن مجدد ویروس
پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بدن فرد باقی می ماند و سال ها بعد ممکن است با ضعف سیستم ایمنی دوباره فعال شود و به شکل زونا بروز کند. زونا معمولا باعث درد شدید و تاول های پوستی در مسیر اعصاب می شود.

4. ویروس اپشتین بار (Epstein Barr Virus – EBV)

ویروس EBV یکی از عوامل بیماری مونوکلئوز عفونی یا همان بیماری بوسه است. این ویروس از طریق بزاق دهان منتقل می شود و باعث تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و خستگی شدید می شود.
ویروس اپشتین بار همچنین با برخی از سرطان ها مانند لنفوم بورکیت و سرطان نازوفارنکس نیز ارتباط دارد.

5. ویروس سیتومگالو (Cytomegalovirus – CMV)

این ویروس اغلب در افراد سالم بدون علامت است اما در نوزادان یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می تواند خطرناک باشد.
عفونت CMV در نوزادان ممکن است باعث مشکلات شنوایی، بینایی، عقب ماندگی ذهنی یا حتی مرگ شود. همچنین در بیماران پیوندی یا مبتلا به HIV، ویروس می تواند باعث التهاب شبکیه یا کبد شود.

6. ویروس هرپس انسانی نوع 6 (HHV-6)

این ویروس معمولا در کودکان دیده می شود و عامل بیماری رزولا یا تب ناگهانی در کودکان است. نشانه های بیماری شامل تب بالا، تحریک پذیری و بعد از چند روز، بروز دانه های پوستی است.
این ویروس می تواند در افراد دارای ضعف ایمنی دوباره فعال شود و باعث التهاب مغز یا نخاع گردد.

7. ویروس هرپس انسانی نوع 7 (HHV-7)

ویروس HHV-7 بسیار شبیه HHV-6 است و در بسیاری از افراد در دوران کودکی منتقل می شود. این ویروس می تواند با بیماری رزولا و گاهی با خستگی مزمن و اختلالات ایمنی در ارتباط باشد.

8. ویروس هرپس انسانی نوع 8 (HHV-8)

این ویروس با سرطان نادر کاپوسی سارکوم (Kaposi’s Sarcoma) مرتبط است که بیشتر در بیماران مبتلا به HIV یا افرادی با سیستم ایمنی ضعیف دیده می شود.
انتقال آن از طریق تماس جنسی، بزاق یا پیوند اعضا ممکن است صورت گیرد.

معرفی سریعترین بیماری واگیر دار جهان

خطرات ویروس های هرپس برای سلامتی

ویروس های خانواده هرپس اگرچه در بسیاری از افراد بدون علامت هستند، اما در شرایط خاص می توانند خطرناک و حتی تهدید کننده حیات باشند. برخی از خطرات این ویروس ها عبارتند از:

انتقال مادر به جنین یا نوزاد: به ویژه در مورد HSV-2 و CMV
عفونت مغزی یا مننژیت: در صورت ورود ویروس به سیستم عصبی
آسیب های چشمی: مانند کراتیت یا التهاب قرنیه
افزایش خطر ابتلا به سرطان: به ویژه در ویروس های EBV و HHV-8
عفونت های مزمن و تکرار شونده: که باعث ضعف و استرس بیمار می شود

راه های انتقال ویروس هرپس

انتقال ویروس های خانواده هرپس از طریق روش های مختلفی انجام می شود. شایع ترین راه های انتقال عبارتند از:

تماس مستقیم پوستی با تاول یا زخم فرد آلوده
تماس دهانی یا بوسیدن در زمان وجود تب خال
تماس جنسی بدون محافظ
انتقال از مادر به جنین یا نوزاد در هنگام زایمان
تماس با ترشحات بدن مانند بزاق، ادرار یا خون
در موارد نادر از طریق پیوند اعضا یا انتقال خون

علائم عمومی عفونت های هرپس

اگرچه هر نوع ویروس هرپس علائم خاص خود را دارد، اما علائم عمومی شامل موارد زیر است:

خستگی و تب
سوزش و خارش در محل عفونت
تاول های پر از مایع و دردناک
تورم غدد لنفاوی
احساس درد عضلانی
زخم های باز پس از ترکیدن تاول ها

درمان و کنترل ویروس هرپس

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای از بین بردن کامل ویروس هرپس وجود ندارد، اما با استفاده از داروهای ضد ویروس می توان علائم را کنترل کرد و از بروز مجدد آن جلوگیری نمود. داروهایی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر برای درمان عفونت های هرپس بسیار موثر هستند.

راهکارهای کمکی برای کنترل بیماری شامل موارد زیر است:

تقویت سیستم ایمنی بدن با تغذیه مناسب
اجتناب از تماس مستقیم با افراد مبتلا
پرهیز از روابط جنسی بدون محافظ
مصرف دارو طبق دستور پزشک
کاهش استرس و خواب کافی

پیشگیری از ابتلا به ویروس هرپس

برای جلوگیری از ابتلا یا گسترش عفونت های هرپس می توان اقدامات زیر را انجام داد:

شستن مرتب دست ها و رعایت بهداشت فردی
استفاده از وسایل شخصی جداگانه
پرهیز از تماس مستقیم با زخم یا تاول افراد مبتلا
استفاده از کاندوم در روابط جنسی
اجتناب از بوسیدن افراد دارای تب خال فعال
تزریق واکسن آبله مرغان در کودکان

ویروس های خانواده هرپس از شایع ترین و مقاوم ترین ویروس های انسانی هستند که می توانند در بدن سال ها باقی بمانند. این ویروس ها از تب خال ساده تا بیماری های خطرناکی مانند زونا، مونوکلئوز و عفونت های نوزادی را ایجاد می کنند.
با رعایت نکات بهداشتی، حفظ سلامت سیستم ایمنی و درمان دارویی به موقع، می توان از بروز و بازگشت این عفونت ها جلوگیری کرد. آگاهی از نحوه انتقال و علائم اولیه ویروس هرپس نقش مهمی در پیشگیری و کنترل این بیماری دارد.