آزمایش MCHC و مقدار نرمال آن (راهنمای کامل)

MCHC مخفف عبارت “Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration” است و به معنی میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز است. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و مسئول حمل اکسیژن از ریه‌ها به سایر بافت‌های بدن و حمل دی‌اکسید کربن از بافت‌ها به ریه‌ها برای دفع است.

MCHC یا “میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز” یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش کامل خون (CBC) است که اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت سلامتی شما ارائه می‌دهد. این شاخص میزان هموگلوبین موجود در هر سلول خونی را اندازه‌گیری می‌کند و به تشخیص و پیگیری بیماری‌های مختلف کمک می‌کند.

نحوه اندازه‌گیری MCHC

MCHC (میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز) یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش کامل خون (CBC) است. برای محاسبه MCHC، نیاز به اندازه‌گیری دو فاکتور کلیدی در خون داریم: هماتوکریت (Hematocrit) و هموگلوبین (Hemoglobin).

اندازه‌گیری MCHC یک فرآیند دقیق و علمی است که نیاز به تجهیزات تخصصی و دانش فنی دارد. نتایج حاصل از این اندازه‌گیری‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی بیمار را ارزیابی کرده و در صورت نیاز، درمان‌های مناسب را تجویز کنند. اگر نتایج آزمایش شما نشان‌دهنده ناهنجاری در MCHC است، مشاوره با پزشک برای بررسی علل و انجام اقدامات لازم ضروری است.

آموزش کامل تفسیر برگه آزمایش و خواندن آن

فرمول محاسبه MCHC

MCHC با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

MCHC= هماتوکریت (Hct)/ هموگلوبین (Hb) ​ ×100

که در این فرمول:

• هموگلوبین (Hb): میزان هموگلوبین موجود در خون، به طور معمول بر حسب گرم بر دسی‌لیتر (g/dL) اندازه‌گیری می‌شود.
• هماتوکریت (Hct): درصدی از حجم کل خون که توسط گلبول‌های قرمز اشغال شده است.

مراحل اندازه‌گیری MCHC

1. نمونه‌گیری خون: ابتدا یک نمونه خون از بیمار گرفته می‌شود. این نمونه معمولاً از ورید بازو گرفته می‌شود.
2. اندازه‌گیری هموگلوبین: مقدار هموگلوبین در نمونه خون با استفاده از دستگاه‌های مخصوص هموگلوبین‌سنجی اندازه‌گیری می‌شود. این دستگاه‌ها از روش‌های مختلفی مانند اسپکتروفتومتری برای تعیین غلظت هموگلوبین استفاده می‌کنند.
3. اندازه‌گیری هماتوکریت: مقدار هماتوکریت از طریق سانتریفیوژ کردن نمونه خون و اندازه‌گیری حجم گلبول‌های قرمز در مقایسه با حجم کل خون تعیین می‌شود. این کار با جدا کردن بخش‌های مختلف خون بر اساس چگالی انجام می‌شود.
4. محاسبه MCHC: با استفاده از فرمول بالا و اطلاعات به دست آمده از اندازه‌گیری‌های هموگلوبین و هماتوکریت، MCHC محاسبه می‌شود. این مقدار معمولاً به صورت درصد یا گرم بر دسی‌لیتر (g/dL) گزارش می‌شود.

میزان نرمال MCHC در آزمایش خون

MCHC یا “میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز” یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش کامل خون (CBC) است که میزان هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز را نشان می‌دهد. این شاخص به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی بیمار را ارزیابی کرده و ناهنجاری‌های احتمالی را شناسایی کنند.

محدوده نرمال MCHC

محدوده نرمال MCHC معمولاً به صورت گرم بر دسی‌لیتر (g/dL) گزارش می‌شود. مقدار نرمال MCHC برای بزرگسالان به طور معمول بین 32 تا 36 گرم بر دسی‌لیتر (g/dL) است. با این حال، این مقادیر ممکن است بسته به آزمایشگاه و روش‌های مورد استفاده کمی متفاوت باشد.

تفاسیر مقادیر MCHC

• MCHC پایین‌تر از 32 گرم بر دسی‌لیتر:
  • ممکن است نشان‌دهنده کم‌خونی هیپوکرومیک باشد، که اغلب به علت فقر آهن رخ می‌دهد.
  • گلبول‌های قرمز در این حالت کمرنگ‌تر و با هموگلوبین کمتر ظاهر می‌شوند.
• MCHC بالاتر از 36 گرم بر دسی‌لیتر:
  • ممکن است نشان‌دهنده کم‌خونی هایپرکرومیک باشد که می‌تواند به دلیل کم‌خونی مگالوبلاستیک یا اسفروسیتوز ارثی باشد.
  • گلبول‌های قرمز در این حالت ممکن است هموگلوبین بیشتری داشته باشند و غلظت بالاتری از هموگلوبین را نشان دهند.

عوامل تأثیرگذار بر MCHC

• عوامل ژنتیکی: برخی از اختلالات خونی ارثی می‌توانند بر مقدار MCHC تأثیر بگذارند.
• وضعیت تغذیه: کمبودهای تغذیه‌ای مانند فقر آهن، ویتامین B12 یا اسید فولیک می‌توانند منجر به ناهنجاری در MCHC شوند.
• بیماری‌های مزمن: بیماری‌های کبدی، کلیوی و برخی از بیماری‌های خودایمنی ممکن است باعث تغییرات در MCHC شوند.

میزان نرمال MCHC برای بزرگسالان بین 32 تا 36 گرم بر دسی‌لیتر است. این شاخص به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی بیمار را بهتر ارزیابی کرده و ناهنجاری‌های احتمالی را شناسایی کنند. اگر نتایج آزمایش خون شما نشان‌دهنده مقادیر غیرطبیعی MCHC است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب آغاز شود.

اهمیت MCHC در تشخیص بیماری‌ها

1. کم‌خونی هیپوکرومیک (Hypochromic Anemia): در این نوع کم‌خونی، MCHC کاهش یافته است. کم‌خونی هیپوکرومیک معمولاً ناشی از فقر آهن است که به دلیل کمبود آهن در رژیم غذایی، از دست دادن خون مزمن (مثلاً از طریق قاعدگی شدید یا خونریزی داخلی)، یا مشکلات جذب آهن رخ می‌دهد. با کاهش MCHC، گلبول‌های قرمز کمرنگ‌تر و با هموگلوبین کمتر ظاهر می‌شوند.
2. کم‌خونی هایپرکرومیک (Hyperchromic Anemia): در این حالت، MCHC افزایش یافته است. این نوع کم‌خونی ممکن است نشانه‌ای از کم‌خونی مگالوبلاستیک باشد که به دلیل کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک رخ می‌دهد. همچنین، افزایش MCHC می‌تواند نشانه‌ای از اسفروسیتوز ارثی باشد، یک اختلال ژنتیکی که باعث تغییر شکل گلبول‌های قرمز می‌شود و آنها را شکننده‌تر می‌کند.
3. بیماری‌های مزمن: تغییرات در MCHC ممکن است به تشخیص و پیگیری بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های کبدی، کلیوی و برخی از بیماری‌های خودایمنی کمک کند. برای مثال، در بیماری‌های کبدی، تولید هموگلوبین و گلبول‌های قرمز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، که می‌تواند منجر به تغییرات در MCHC شود.
4. تالاسمی: در تالاسمی، یک اختلال ژنتیکی که تولید هموگلوبین را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ممکن است MCHC به طور غیرطبیعی کاهش یابد. این بیماری معمولاً با کم‌خونی میکروسیتیک هیپوکرومیک همراه است، که به معنای گلبول‌های قرمز کوچک‌تر و با هموگلوبین کمتر است.

علائم و نشانه‌های غیر طبیعی MCHC

افرادی که دارای MCHC غیرطبیعی هستند ممکن است علائمی مانند خستگی، ضعف، رنگ‌پریدگی پوست، سرگیجه، و تنگی نفس را تجربه کنند. این علائم معمولاً ناشی از کاهش ظرفیت حمل اکسیژن در خون است که به علت ناهنجاری‌های هموگلوبین و گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود.

اهمیت پیگیری و درمان

اندازه‌گیری MCHC به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت خونی بیمار را بهتر درک کنند و بر اساس نتایج، اقدامات درمانی مناسب را انجام دهند. برای مثال، در صورت کاهش MCHC به دلیل فقر آهن، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن تجویز کند یا تغییرات در رژیم غذایی توصیه کند. در مواردی که MCHC افزایش یافته است، بررسی‌های بیشتر برای تشخیص علل زمینه‌ای و درمان‌های متناسب ضروری است.

MCHC یک شاخص مهم در ارزیابی سلامت خونی و تشخیص بیماری‌های مختلف است. با استفاده از این شاخص، پزشکان می‌توانند نه تنها به تشخیص دقیق‌تر برسند، بلکه روند درمان و بهبودی بیمار را نیز بهبود بخشند. اگر نتایج آزمایش خون شما نشان‌دهنده ناهنجاری در MCHC است، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب آغاز شود.

علائم ناهنجاری در آزمایش MCHC

MCHC یا “میانگین غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز” یکی از شاخص‌های مهم در آزمایش کامل خون (CBC) است. ناهنجاری در نتایج MCHC می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات خونی و بیماری‌های مختلف باشد. در ادامه به برخی از علائم ناهنجاری در MCHC و مشکلات مرتبط با آن می‌پردازیم.

علائم MCHC پایین

MCHC پایین نشان‌دهنده کاهش غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز است که ممکن است به علت کم‌خونی هیپوکرومیک باشد. علائم شایع این حالت عبارتند از:

1. خستگی و ضعف: به دلیل کاهش ظرفیت حمل اکسیژن توسط خون، فرد ممکن است احساس خستگی و ضعف مداوم داشته باشد.
2. رنگ‌پریدگی پوست و غشاهای مخاطی: کاهش هموگلوبین منجر به کم‌رنگ شدن پوست و غشاهای مخاطی مانند داخل دهان و پلک‌ها می‌شود.
3. تنگی نفس: به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها، فرد ممکن است در فعالیت‌های روزمره دچار تنگی نفس شود.
4. سرگیجه و سردرد: کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز می‌تواند منجر به سرگیجه و سردرد شود.
5. ضربان قلب سریع یا نامنظم: قلب ممکن است برای جبران کمبود اکسیژن، سریع‌تر یا نامنظم‌تر بزند.

علائم MCHC بالا

MCHC بالا نشان‌دهنده افزایش غلظت هموگلوبین در گلبول‌های قرمز است که می‌تواند به علت کم‌خونی هایپرکرومیک یا اختلالات دیگری باشد. علائم شایع این حالت عبارتند از:

1. خستگی: مشابه MCHC پایین، افزایش غیرطبیعی غلظت هموگلوبین نیز می‌تواند به خستگی منجر شود.
2. زردی (یرقان): در برخی موارد، ناهنجاری در گلبول‌های قرمز می‌تواند منجر به تجزیه سریع‌تر آنها و افزایش بیلی‌روبین در خون شود که به زردی پوست و چشم‌ها منجر می‌شود.
3. درد شکم یا کمر: این درد ممکن است ناشی از بزرگ شدن طحال یا کبد باشد که در فرآیند تجزیه گلبول‌های قرمز نقش دارند.
4. تیره شدن ادرار: افزایش بیلی‌روبین ممکن است باعث تیره شدن رنگ ادرار شود.
5. سردرد و سرگیجه: همانند MCHC پایین، افزایش غلظت هموگلوبین نیز می‌تواند به این علائم منجر شود.

ناهنجاری‌های مرتبط با MCHC

1. کم‌خونی ناشی از فقر آهن: کاهش MCHC معمولاً با کم‌خونی ناشی از فقر آهن همراه است که به علت کمبود آهن در رژیم غذایی، خونریزی مزمن، یا مشکلات جذب آهن رخ می‌دهد.
2. کم‌خونی مگالوبلاستیک: افزایش MCHC ممکن است به دلیل کم‌خونی مگالوبلاستیک باشد که به علت کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک رخ می‌دهد.
3. اسفروسیتوز ارثی: یک اختلال ژنتیکی که باعث تغییر شکل گلبول‌های قرمز و افزایش غلظت هموگلوبین می‌شود.
4. تالاسمی: یک اختلال ژنتیکی که تولید هموگلوبین را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است منجر به کاهش MCHC شود.

اهمیت دقیق بودن اندازه‌گیری

دقت در اندازه‌گیری هموگلوبین و هماتوکریت برای به دست آوردن یک MCHC صحیح و قابل اعتماد بسیار مهم است. هر گونه خطا در این مراحل می‌تواند به نتایج نادرست و تفسیر غلط منجر شود، که ممکن است در تشخیص و درمان بیمار تأثیرگذار باشد.

انتخاب آزمایشگاه تشخیص طبی مجهز با کادر مجرب در نتیجه آزمایش نقش بسزایی دارد.

آزمایشگاه تشخیص طبی صدر