آبله میمون (monkeypox) یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس آبله میمون ایجاد می‌شود. در اینجا اطلاعات کلیدی در مورد این بیماری ارائه می‌شود این ویروس اولین بار در سال 1958 در کلونی‌های میمون‌های تحقیقاتی کشف شد، از این رو نام آبله میمون گرفت و از طریق تماس نزدیک با حیوانات آلوده، انسان‌های مبتلا یا اشیاء آلوده به ویروس منتقل می‌شود.علائم آن شامل تب، سردرد، درد عضلانی، خستگی و بثورات پوستی که به تاول و دلمه تبدیل می‌شوند.دوره بیماری ابن ویروس معمولاً 2 تا 4 هفته طول می‌کشد و در اکثر موارد خود به خود بهبود می‌یابد. شدت آن معمولاً خفیف‌تر از آبله انسانی است، اما می‌تواند در برخی موارد جدی باشد.
پیشگیریاز آن رعایت بهداشت، اجتناب از تماس با حیوانات و افراد مبتلا، و در برخی موارد واکسیناسیوناست.درمان این ویروس عمدتاً درمان حمایتی است، اما داروهای ضد ویروسی نیز ممکن است استفاده شوند. شیوع جهانی آن از سال 2022، موارد آبله میمون در خارج از مناطق بومی آفریقا نیز گزارش شده است.
ویروس زونا یا ویروس آبله مرغان چیست؟
علائم آبله میمون چیست؟
علائم آبله میمون مشابه آبله انسانی است، اما معمولاً خفیف‌تر است. این علائم به طور کلی در دو مرحله ظاهر می‌شوند: علائم اولیه و علائم پوستی.
علائم اولیه:
- تب: اولین و رایج‌ترین علامت است که معمولاً ناگهانی شروع می‌شود.
- سردرد: معمولاً شدید و مداوم.
- درد عضلانی: به ویژه در کمر و ماهیچه‌های بزرگ.
- خستگی و بی‌حالی عمومی: احساس ضعف و کاهش انرژی.
- تورم غدد لنفاوی: که معمولاً در نواحی گردن، زیر بغل و کشاله ران مشاهده می‌شود.
علائم پوستی:
چند روز پس از ظهور علائم اولیه، ضایعات پوستی شروع به ظاهر شدن می‌کنند:
- خارش: اولین مرحله که ممکن است با قرمزی و تحریک پوست همراه باشد.
- ضایعات پوستی: ابتدا به صورت لکه‌های قرمز کوچک ظاهر می‌شوند و سپس به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند.
- تاول‌ها: ممکن است در سراسر بدن پخش شوند، اما بیشتر در صورت، کف دست‌ها، کف پاها و مخاط دهان دیده می‌شوند.
- زخم‌ها: تاول‌ها در نهایت می‌ترکند و زخم‌های پوسته‌دار ایجاد می‌کنند که به تدریج خشک شده و از بین می‌روند.
مدت زمان بیماری آبله میمون:
علائم آبله میمون معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته ادامه دارد و پس از آن بهبود می‌یابند. با این حال، در موارد شدید یا در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است عوارض جدی‌تری ایجاد شود.
نوع زخم‌ها و بثورات آبله میمون و تشخیص آن
زخم‌ها و بثورات آبله میمون یکی از مشخص‌ترین و مهم‌ترین علائم این بیماری هستند. این بثورات و زخم‌ها در چند مرحله مختلف پیشرفت می‌کنند و به مرور زمان تغییر می‌کنند.
مراحل پیشرفت زخم‌ها و بثورات:
- لکه‌های قرمز (ماکول): بثورات ابتدا به صورت لکه‌های کوچک و قرمز رنگ بر روی پوست ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها معمولاً صاف هستند و خارش یا درد ندارند.
- برآمدگی‌های سفت (پاپول): پس از چند روز، لکه‌های قرمز به برآمدگی‌های سفت و کوچک تبدیل می‌شوند که ممکن است کمی دردناک باشند.
- تاول‌های پر از مایع (وزیکول): این برآمدگی‌ها به تدریج پر از مایع شفاف می‌شوند و به تاول‌های کوچک تبدیل می‌گردند.
- تاول‌های پر از چرک (پوسچول): مایع داخل تاول‌ها به مرور زمان کدر می‌شود و تاول‌ها به تاول‌های پر از چرک تبدیل می‌شوند. این مرحله معمولاً با درد و خارش همراه است.
- زخم و پوسته‌ریزی: پس از چند روز، تاول‌ها می‌ترکند و زخم‌هایی را به جا می‌گذارند. این زخم‌ها به تدریج خشک می‌شوند و پوسته‌ای روی آنها تشکیل می‌شود. این پوسته‌ها به مرور زمان می‌ریزند و پوست جدید زیر آنها نمایان می‌شود.
محل ظاهر شدن بثورات:
بثورات و زخم‌های آبله میمون ممکن است در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شوند:
- صورت: اولین جایی که بثورات ظاهر می‌شوند.
- دست‌ها و پاها: به ویژه در کف دست‌ها و پاها.
- سایر نقاط بدن: مانند سینه، پشت، بازوها و پاها.
فرایند پیشرفت بثورات و زخم‌ها از مرحله ماکول تا مرحله زخم و پوسته‌ریزی معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد.
سرایت آبله میمون از فردی به فرد دیگر
آبله میمون از طریق چندین روش مختلف می‌تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. این روش‌ها شامل تماس مستقیم با فرد آلوده، مواد آلوده، و همچنین انتقال از طریق هوا می‌شود.
روش‌های سرایت آبله میمون:
- تماس مستقیم با ضایعات پوستی یا مایعات بدن:
- پوست به پوست: تماس مستقیم با بثورات، زخم‌ها، یا تاول‌های فرد مبتلا یکی از رایج‌ترین روش‌های سرایت است. این تماس می‌تواند از طریق لمس، بوسیدن، یا سایر تماس‌های نزدیک صورت گیرد.
- مایعات بدن: سرایت ویروس از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا، مانند خون، بزاق، یا ترشحات بینی امکان‌پذیر است.
- انتقال از طریق هوا (قطرات تنفسی):
- قطرات تنفسی: ویروس می‌تواند از طریق قطرات ریز تنفسی که در هنگام سرفه، عطسه، یا حتی صحبت کردن فرد مبتلا منتشر می‌شود، به دیگران منتقل شود. این نوع سرایت معمولاً در تماس‌های نزدیک و طولانی‌مدت رخ می‌دهد.
- تماس با اشیاء آلوده:
- لباس‌ها و ملحفه‌ها: تماس با لباس‌ها، ملحفه‌ها، یا حوله‌های آلوده به مایعات بدن یا ضایعات پوستی فرد مبتلا می‌تواند موجب انتقال ویروس شود.
- اشیاء شخصی: وسایلی مانند ظروف غذا، لیوان‌ها، یا ابزارهای بهداشتی مشترک که با فرد مبتلا تماس داشته‌اند نیز می‌توانند ویروس را منتقل کنند.
- انتقال از مادر به جنین:
- از طریق جفت: ویروس می‌تواند از طریق جفت به جنین منتقل شود و منجر به عفونت در دوران بارداری شود.
سرایت آبله میمون از حیوان به انسان
بله، آبله میمون می‌تواند از حیوان به انسان سرایت کند. این نوع انتقال که به آن زئونوز گفته می‌شود، یکی از روش‌های اصلی انتقال این بیماری است. آبله میمون برای اولین بار در میمون‌ها شناسایی شد، اما مطالعات نشان می‌دهند که جوندگان وحشی مانند سنجاب‌ها، موش‌ها و راسویان به احتمال زیاد منبع اصلی این ویروس در طبیعت هستند.
روش‌های انتقال آبله میمون از حیوان به انسان:
- تماس مستقیم با حیوانات آلوده:
- گاز گرفتن یا خراشیدن: یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال ویروس از حیوانات به انسان، گاز گرفتن یا خراشیدن توسط حیوان آلوده است.
- تماس با خون یا مایعات بدن حیوانات: تماس مستقیم با خون، ترشحات، یا زخم‌های حیوان آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس شود.
- مصرف گوشت حیوانات آلوده:
- مصرف گوشت حیوانات وحشی (بوش‌میت): خوردن گوشت نیم‌پز یا نپخته حیوانات آلوده، به ویژه جوندگان و میمون‌ها، می‌تواند ویروس را به انسان منتقل کند.
- تماس با اجسام آلوده:
- تماس با اشیاء یا سطوح آلوده: وسایلی که با حیوان آلوده در تماس بوده‌اند، مانند بستر یا وسایل نگهداری، می‌توانند ویروس را به انسان منتقل کنند.
مناطق پرخطر:
بیشتر موارد ابتلا به آبله میمون در مناطق روستایی آفریقای مرکزی و غربی گزارش شده است، جایی که تماس انسان با حیوانات وحشی بیشتر است. افراد در این مناطق به دلیل شکار و تماس مداوم با جوندگان و میمون‌ها، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
پیشگیری از انتقال از حیوان به انسان:
- اجتناب از تماس با حیوانات وحشی، به ویژه جوندگان و میمون‌ها.
- پخت کامل گوشت حیوانات قبل از مصرف.
- استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش هنگام دست زدن به حیوانات یا گوشت خام.
- اجتناب از تماس با حیوانات بیمار یا مرده و گزارش چنین مواردی به مقامات بهداشتی.
با رعایت این موارد، می‌توان خطر انتقال آبله میمون از حیوان به انسان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
محافظت از خود و دیگران در برابر آبله میمون
برای محافظت از خود و دیگران در برابر آبله میمون، رعایت چندین اقدام پیشگیرانه و بهداشتی ضروری است. این اقدامات به کاهش خطر ابتلا و انتشار ویروس کمک می‌کنند.
1. رعایت بهداشت دست‌ها:
- شستشوی مکرر دست‌ها: دست‌ها را به طور مرتب با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه بشویید، به ویژه پس از تماس با افراد بیمار، حیوانات، یا سطوح عمومی.
- استفاده از ضدعفونی‌کننده دست: اگر دسترسی به آب و صابون ندارید، از ضدعفونی‌کننده‌های دست که حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل هستند، استفاده کنید.
2. اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار:
- فاصله‌گذاری اجتماعی: از تماس نزدیک با افرادی که علائم آبله میمون مانند بثورات پوستی، تب، یا تورم غدد لنفاوی دارند، خودداری کنید.
- پوشاندن دهان و بینی: هنگام سرفه یا عطسه، از ماسک استفاده کنید و اگر بیمار هستید، از تماس با دیگران پرهیز کنید.
3. استفاده از تجهیزات حفاظتی:
- دستکش و ماسک: هنگام مراقبت از فرد بیمار یا تماس با حیوانات وحشی، از دستکش و ماسک استفاده کنید.
- پوشش‌های محافظ: اگر در محیطی کار می‌کنید که احتمال تماس با ویروس وجود دارد، از پوشش‌های محافظ کامل مانند لباس‌های ویژه استفاده کنید.
4. اجتناب از تماس با حیوانات وحشی:
- عدم تماس مستقیم با حیوانات: از لمس یا دست زدن به حیوانات وحشی، به ویژه جوندگان و میمون‌ها، خودداری کنید.
- پخت کامل گوشت: گوشت حیوانات را به خوبی بپزید و از مصرف گوشت نیم‌پز یا خام پرهیز کنید.
5. رعایت بهداشت محیط:
- ضدعفونی کردن سطوح: سطوحی که به طور مکرر لمس می‌شوند، مانند دستگیره‌ها، میزها و لوازم خانگی، را مرتباً ضدعفونی کنید.
- شستشوی لباس‌ها و ملحفه‌ها: لباس‌ها، ملحفه‌ها و حوله‌هایی که با فرد بیمار یا حیوانات در تماس بوده‌اند را با آب گرم و مواد شوینده بشویید.
6. آگاهی و اطلاع‌رسانی:
- اطلاع از علائم: با علائم آبله میمون آشنا شوید تا بتوانید در صورت مشاهده، به سرعت اقدام کنید.
- مشاوره پزشکی: در صورت شک به ابتلا به آبله میمون، سریعاً به پزشک مراجعه کنید و از تماس با دیگران خودداری کنید.
7. واکسیناسیون:
- دریافت واکسن: اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که آبله میمون شایع است یا در معرض خطر بالای ابتلا هستید، مشاوره پزشکی دریافت کنید و در صورت توصیه، واکسن آبله را بزنید.
8. مراقبت از زخم‌ها و بثورات:
-
- پوشاندن زخم‌ها: اگر دچار بثورات یا زخم هستید سریعا زخم را ضدعفونی و توسط متخصص معاینه و داروی های لازم تجویز و پانسمان شود.
واکسن و داروهای رایج برای درمان آبله میمون
در حال حاضر، درمان مشخصی برای آبله میمون وجود ندارد، اما برخی واکسن‌ها و داروها می‌توانند در پیشگیری و کنترل علائم این بیماری موثر باشند.
واکسن‌ها:
- واکسن JYNNEOS (Imvamune یا Imvanex):
- توصیف: این واکسن، یک واکسن نوترکیب و غیر فعال‌شده است که به طور خاص برای پیشگیری از آبله و آبله میمون توسعه یافته است. JYNNEOS برای افراد بالای 18 سال و به ویژه برای کسانی که در معرض خطر بالای ابتلا به آبله میمون هستند، توصیه می‌شود.
- نحوه تزریق: واکسن JYNNEOS در دو دوز با فاصله 28 روز تزریق می‌شود.
- کارآیی: این واکسن به کاهش شدت علائم و پیشگیری از ابتلا به بیماری کمک می‌کند.
- واکسن ACAM2000:
- توصیف: این واکسن بر اساس ویروس زنده اما ضعیف شده است و در گذشته به عنوان واکسن آبله مورد استفاده قرار می‌گرفت. با توجه به مشابهت‌های ژنتیکی ویروس آبله و آبله میمون، ACAM2000 می‌تواند در پیشگیری از آبله میمون نیز موثر باشد.
- نحوه تزریق: این واکسن به صورت یک دوز تزریق می‌شود، اما نیاز به مراقبت ویژه از محل تزریق دارد زیرا ویروس زنده است.
- کارآیی و عوارض: ACAM2000 ممکن است عوارض جانبی جدی‌تری نسبت به JYNNEOS داشته باشد و معمولاً برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف توصیه نمی‌شود.
داروهای رایج:
- تکوویریمت (Tecovirimat):
- توصیف: تکوویریمت یک داروی ضدویروسی است که به طور خاص برای درمان عفونت‌های ناشی از ویروس‌های پاکس‌ویروس، مانند آبله و آبله میمون، توسعه یافته است.
- نحوه مصرف: این دارو به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شود و برای افرادی که دچار عفونت شدید یا در معرض خطر عوارض جدی هستند، تجویز می‌شود.
- کارآیی: تکوویریمت به کاهش تکثیر ویروس و بهبود علائم کمک می‌کند.
- سیدوفوویر (Cidofovir):
- توصیف: سیدوفوویر یک داروی ضدویروسی است که در ابتدا برای درمان عفونت‌های ویروسی دیگر مانند سیتومگالوویروس (CMV) مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما می‌تواند در درمان آبله میمون نیز موثر باشد.
- نحوه مصرف: این دارو به صورت تزریقی و تحت نظر پزشک متخصص تجویز می‌شود.
- کارآیی: سیدوفوویر می‌تواند در کاهش شدت بیماری موثر باشد، اما ممکن است عوارض جانبی کلیوی داشته باشد.
- برینسیدوفوویر (Brincidofovir):
- توصیف: این داروی خوراکی یک نسخه بهبودیافته از سیدوفوویر است که عوارض جانبی کمتری دارد.
- نحوه مصرف: برینسیدوفوویر به صورت خوراکی مصرف می‌شود و می‌تواند در مواردی که خطر عوارض جدی وجود دارد، استفاده شود.
- کارآیی: این دارو در کاهش تکثیر ویروس و کنترل علائم بیماری موثر است.
پیش از دریافت واکسن یا مصرف هرگونه دارو، باید با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین گزینه بر اساس شرایط فردی شما تعیین شود.
واکسن‌ها و داروهای مذکور معمولاً برای افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا هستند، مانند کارکنان بهداشتی و افرادی که تماس نزدیک با موارد تأیید شده دارند، در دسترس قرار می‌گیرند.
در کدام مناطق خطر ابتلا آبله میمون زیاد است؟
خطر ابتلا به آبله میمون عمدتاً در مناطق زیر بیشتر است:
1. آفریقای مرکزی و غربی: کشورهایی مانند نیجریه، کامرون، جمهوری دموکراتیک کنگو و جمهوری آفریقای مرکزی که آبله میمون در آنها بومی است.
2. مناطق جنگلی و روستایی: در این مناطق، تماس با حیوانات وحشی که ممکن است ناقل ویروس باشند، بیشتر است.
3. مناطق شهری با تراکم جمعیت بالا: در صورت شیوع بیماری، این مناطق می‌توانند به سرعت درگیر شوند.
4. مناطقی که شیوع اخیر گزارش شده است: از سال 2022، موارد آبله میمون در چندین کشور خارج از آفریقا نیز گزارش شده است.
5. مراکز درمانی و بهداشتی: کارکنان بهداشتی که با بیماران مبتلا سر و کار دارند، در معرض خطر بیشتری هستند.
البته باید توجه داشت که خطر ابتلا به آبله میمون برای عموم مردم نسبتاً پایین است و رعایت اصول بهداشتی می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
آزمایش های رایج برای تشخیص آبله میمون
برای تشخیص آبله میمون، چند آزمایش رایج وجود دارد. این آزمایش‌ها عبارتند از:
1. آزمایش PCR برای تشخیص آبله میمون:
– رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص
– نمونه‌گیری از مایع داخل تاول‌ها یا دلمه‌های پوستی
– تشخیص DNA ویروس آبله میمون
2. آزمایش آنتی‌ژن برای تشخیص آبله میمون:
– سریع‌تر از PCR اما کمی کمتر دقیق
– معمولاً از نمونه‌های پوستی استفاده می‌شود
– تشخیص پروتئین‌های خاص ویروس
3. کشت ویروس برای شناسایی آبله میمون:
– زمان‌بر اما بسیار دقیق
– نیاز به آزمایشگاه‌های تخصصی دارد
– برای مطالعات تحقیقاتی مفید است
4. آزمایش سرولوژی (تست آنتی‌بادی) برای تشخیص آبله میمون:
– برای تشخیص عفونت‌های قبلی یا واکنش به واکسن
– از نمونه خون استفاده می‌شود
– کمتر برای تشخیص عفونت حاد استفاده می‌شود
5. میکروسکوپ الکترونی:
– برای مشاهده مستقیم ویروس
– معمولاً در تحقیقات استفاده می‌شود، نه در تشخیص روتین
6. بیوپسی پوست:
– در موارد مشکوک که علائم پوستی غیرمعمول دارند
– نمونه‌برداری از ضایعات پوستی برای بررسی میکروسکوپی
انتخاب نوع آزمایش بستگی به شرایط بالینی، زمان شروع علائم، و امکانات آزمایشگاهی در دسترس دارد. معمولاً پزشکان از ترکیبی از علائم بالینی و نتایج آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی استفاده می‌کنند.
انتخاب آزمایشگاه مجهز با پرسنل مجرب در تشخیص دقیق آزمایش نقش بسزایی دارد.
بدون دیدگاه