آزمایش هورمونی زنان | بررسی دلایل، کاربرد و بهترین زمان انجام

آزمایش های هورمونی زنان از مهم ترین روش های بررسی سلامت سیستم تولید مثلی، تنظیم عملکرد تخمدان، وضعیت باروری و بررسی اختلالات قاعدگی هستند. این آزمایش ها با بررسی سطح هورمون های مختلف در بدن، به پزشکان کمک می کنند تا اختلالات موجود را تشخیص داده و مسیر درمانی مناسبی را برای هر بیمار در نظر بگیرند.

در این مقاله به طور کامل به بررسی دلایل انجام آزمایش هورمونی، زمان مناسب برای انجام آن ها و هورمون های مهمی که در این آزمایش ها سنجیده می شوند خواهیم پرداخت.

آموزش رایگان و کامل خواندن جواب آزمایش

فهرست محتوا

چرا آزمایش هورمونی انجام می شود؟

هورمون ها نقش بسیار مهمی در تنظیم عملکردهای بدن، به خصوص سیستم تولید مثلی زنان دارند. اختلال در سطح هورمون ها می تواند باعث بروز مشکلات جدی مانند ناباروری، قاعدگی نامنظم، چاقی، ریزش مو، آکنه، اختلالات خلقی و یائسگی زودرس شود.

از جمله دلایل اصلی که پزشکان آزمایش هورمونی را برای زنان تجویز می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بررسی دلیل بی نظمی یا توقف قاعدگی
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
ارزیابی وضعیت باروری و بررسی دلایل ناباروری
بررسی علائم یائسگی یا یائسگی زودرس
کنترل تغییرات خلقی و افسردگی ناشی از تغییرات هورمونی
بررسی وضعیت تیروئید
ارزیابی عملکرد داروهای هورمونی یا روش های درمانی ناباروری

آزمایش های رایج هورمونی در زنان

در بررسی های هورمونی، پزشک ممکن است بسته به علائم بیمار، مجموعه ای از آزمایش ها را درخواست کند. در ادامه به مهم ترین این آزمایش ها اشاره می شود:

نام آزمایش	عملکرد
FSH	بررسی عملکرد تخمدان و ذخیره تخمدانی
LH	بررسی فرآیند تخمک گذاری و تعادل هورمونی
Estradiol	ارزیابی عملکرد تخمدان و سطح استروژن
Progesterone	بررسی تخمک گذاری و آمادگی رحم برای بارداری
Prolactin	بررسی مشکلات قاعدگی، ناباروری و ترشح شیر غیر طبیعی
TSH	بررسی عملکرد تیروئید
Testosterone	ارزیابی اختلالات پوستی، رشد موی زائد یا چاقی شکمی
AMH	بررسی ذخیره تخمدان و پیش بینی پاسخ به درمان ناباروری
DHEA-S	ارزیابی عملکرد غده فوق کلیوی و تولید آندروژن ها

بهترین زمان برای انجام آزمایش های هورمونی

زمان انجام آزمایش هورمونی، یکی از عوامل بسیار مهم در تفسیر صحیح نتایج است. چون سطح برخی هورمون ها در طول سیکل قاعدگی تغییر می کند، لازم است آزمایش ها در روزهای مشخصی انجام شوند.

FSH و LH: در روزهای دوم تا پنجم قاعدگی انجام می شود.
Estradiol: معمولا در روز سوم سیکل قاعدگی اندازه گیری می شود.
Progesterone: حدود روز بیست و یکم سیکل قاعدگی انجام می شود.
Prolactin: باید صبح، در حالت ناشتا و بدون استرس انجام شود.
AMH: محدود به روز خاصی از سیکل نیست.
TSH و سایر هورمون های تیروئیدی: ترجیحا صبح و ناشتا انجام می شوند.
Testosterone و DHEA-S: بهتر است در صبح و در روز سوم سیکل قاعدگی آزمایش شوند.

نکات مهم قبل از انجام آزمایش هورمونی

برای به دست آوردن نتایج دقیق و قابل اعتماد از آزمایش های هورمونی، رعایت نکاتی ضروری است:

حداقل ۸ ساعت ناشتا بودن قبل از آزمایش
انجام آزمایش در ساعات اولیه صبح
پرهیز از ورزش شدید و استرس یک روز قبل از آزمایش
اطلاع به پزشک در مورد داروهای مصرفی
رعایت روز مشخص از سیکل قاعدگی بر اساس دستور پزشک

آزمایش هورمونی و ناباروری

یکی از مهم ترین کاربردهای آزمایش های هورمونی، بررسی دلایل ناباروری در زنان است. پزشکان با بررسی هورمون هایی مانند FSH، LH، استرادیول، پرولاکتین، AMH و پروژسترون می توانند عملکرد تخمدان، تخمک گذاری و تعادل هورمونی را ارزیابی کنند.

بالا بودن FSH در کنار پایین بودن AMH ممکن است نشان دهنده کاهش ذخیره تخمدانی باشد. همچنین، بالا بودن پرولاکتین یا وجود اختلال در عملکرد تیروئید می تواند مانع از بارداری شود.

آزمایش بررسی ذخیره تخمدان چیست؟

تفسیر نتایج آزمایش هورمونی

تفسیر نتایج آزمایش هورمونی باید توسط پزشک متخصص زنان یا فوق تخصص غدد صورت گیرد. چون سطح طبیعی هورمون ها ممکن است بسته به سن، سابقه پزشکی، وضعیت باروری و حتی روز انجام آزمایش متفاوت باشد.

چه کسانی نیاز به آزمایش هورمونی دارند؟

زنان با قاعدگی نامنظم یا قطع قاعدگی
زنان مبتلا به ناباروری یا سقط مکرر
افرادی که علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند
زنان مشکوک به یائسگی زودرس
افرادی با تغییرات خلقی، بی خوابی، گرگرفتگی یا کاهش میل جنسی
کسانی که تحت درمان های ناباروری هستند
زنانی که ریزش موی شدید یا رشد موی زائد دارند

آزمایش هورمونی یکی از ابزارهای مهم تشخیصی در بررسی وضعیت سلامت بانوان است که می تواند اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد تخمدان ها، چرخه قاعدگی، تعادل هورمونی و وضعیت باروری ارائه دهد. با انجام به موقع و صحیح این آزمایش ها، بسیاری از اختلالات قابل شناسایی و درمان هستند.

اگر شما هم علائمی از قبیل بی نظمی قاعدگی، مشکلات بارداری یا نشانه های هورمونی را تجربه می کنید، مشورت با پزشک متخصص و انجام آزمایش های لازم می تواند گام مهمی در جهت بهبود وضعیت سلامتی شما باشد.