تب مدیترانه ای فامیلی ( Familial Mediterranean Fever (FMF)) یک بیماری غیر عفونی ژنتیکی و التهابی است که با حملات راجعه تب همراه با درد شکمی و یا درد قفسه سینه و یا درد و التهاب مفصل مشخص میگردد. به طور کلی بیماری در مردمان ناحیه مدیترانه و خاورمیانه به ویژه ترک ها، آذری ها، ارمنه، یهودیان اشک نازی و اعراب با شیوع بیشتری دیده میشود.بیماری مذکور از شایعترین بیماری های ژنتیکی با الگوی توارثی اتوزومال مغلوب می باشد و به عنوان شایعترین بیماری همراه با تب دوره ای در بسیاری از کشورها از جمله ایران خصوصا در منطقه شمال غرب مطرح است.
با وجود اینکه حملات FMF در 90% مبتلایان قبل از سن 20 سالگی بروز میکند و بیش از 50% آنها را در ده سال اول زندگی درگیر می نماید، گاهی ممکن است سن شروع علایم به 50 سال و حتی بیشتر نیز برسد.
ژنتیک بیماری تب مدیترانه ای فامیلی
جهش های مختلف در ژن Mediterranean fever (MEFV) سبب بروز این بیماری در افراد می گردد و با وجود حضور الگوی توارثی اتوزومال مغلوب در این بیماری، در برخی موارد افراد هتروزیگوت را نیز درگیر می نماید. قسمت اعظم جهش های این ژن در نواحی داغ جهش در اگزون2,3,5,10 گزارش شده است. در بررسی اگزون های مذکور ، 15جهش شایع شامل E148Q، L110P، A289V,P180R،R202Q،E167D، P313H، M694V، M694I، M694L،M680 ، K695R، A744S، R761H، و V726A به روش توالی یابی سنگر مورد بررسی قرار میگیرند.
انجام آزمایش و چکاپ رایج سلامت در آزمایشگاه صدر تبریز
همبستگی فنوتیپ و ژنوتیپ
فراوانی جهش های اگزون 10 در شمال غرب کشور بالاتر بوده و در بیمارانی که جهش در اگزون 10 دیده می شود ، علایم بالینی شدیدتری نسبت به سایرین وجود دارد. جهش های اگزون 2 با علایم خفیف تری همراه بوده و پاسخ بهتری نسبت به درمان دارند. همچنین انواع جهش های ژن درگیر در بیماری می تواند معین کننده سن شروع عوارض این بیماری باشند. مثلا این بیماری افراد هموزیگوت و هتروزیگوت های مرکب را در سنین پایین تری درگیر می نماید. جهش های مختلف می توانند تعیین گر فنوتیپ بیمار نیز باشند. برای مثال برخی جهش ها با احتمال بسیار بالای ابتلا به آمیلوئیدوز همراهند در حالی که برخی دیگر نظیر V726A اثرات محافظتی در نمود این عارضه دارند.
از طرفی دیگر، نوع جهش می تواند سیر درمان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال هموزیگوت های M694V که از قضا شدیدترین علایم را بروز می دهند، ضعیف ترین پاسخ را به درمان کلشیسین که به عنوان رایج ترین درمان بیماری تلقی می شود دارند. مطالعات نشان میدهد که ارتباط معنی داری با بین پلی مورفیسم 3435C>T ژن MDR1 و پاسخ به درمان کلشیسین وجود دارد.
بنابراین، در کنار تشخیص بالینی بیماری ،تشخیص ژنتیکی می تواند در زمینه Personalized Medicine ، انتخاب مسیر و روند درمان و پیشگیری از شدت یافتن علایم بیماری مثمر ثمر باشد.
بدون دیدگاه