سرخک (Measles) یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که توسط ویروس سرخک (Measles virus) ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً از طریق قطرات تنفسی هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده به دیگران منتقل می‌شود. سرخک در گذشته یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کودکان بود اما با ورود واکسن‌های موثر، میزان شیوع آن به شدت کاهش یافته است. با این حال، در برخی مناطق که پوشش واکسیناسیون کامل نیست، همچنان شیوع دارد و می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی به خصوص در کودکان خردسال شود.
ویروس سرخک می‌تواند به سرعت در فضاهای بسته منتشر شود و افرادی که واکسینه نشده‌اند یا ایمنی کافی ندارند را مبتلا کند. آگاهی از علائم، روش‌های تشخیص، پیشگیری و درمان این بیماری اهمیت زیادی در کنترل و مهار آن دارد.
آموزش رایگان و کامل تفسیر و خواندن برگه آزمایش
علائم سرخک در کودکان و بزرگسالان
علائم سرخک معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز پس از تماس با ویروس ظاهر می‌شود. شروع بیماری شبیه به یک سرماخوردگی شدید است و در مراحل بعدی علائم مشخص‌تر بروز می‌کند. برخی از علائم رایج در کودکان و بزرگسالان عبارتند از:
- تب بالا (گاهی بالاتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد)
- سرفه خشک و پیوسته
- آبریزش بینی و عطسه
- چشم‌های قرمز و حساس به نور
- لکه‌های سفید کوچک در داخل دهان (معروف به لکه‌های کوپلیک)
- بثورات پوستی که ابتدا در صورت ظاهر شده و سپس به سراسر بدن گسترش می‌یابد
- بی‌حالی و خستگی شدید
- کاهش اشتها
- تورم پلک‌ها
بثورات پوستی معمولاً ۳ تا ۵ روز پس از شروع علائم اولیه ظاهر می‌شوند و حدود یک هفته طول می‌کشند. در بزرگسالان ممکن است شدت بیماری بیشتر بوده و عوارضی مانند ذات‌الریه، التهاب مغز یا مشکلات ریوی بروز کند. توجه به علائم اولیه و اقدام سریع برای تشخیص و درمان، نقش مهمی در جلوگیری از عوارض سرخک ایفا می‌کند.
روش‌های تشخیص بیماری سرخک
تشخیص سرخک عمدتاً بر پایه علائم بالینی و سابقه تماس با افراد مبتلا صورت می‌گیرد. پزشکان معمولاً با مشاهده بثورات خاص، تب و علائم همراه، به سرخک مشکوک می‌شوند. با این حال، برای تایید تشخیص ممکن است آزمایش‌های زیر انجام شود:
- آزمایش خون: شناسایی آنتی‌بادی‌های اختصاصی علیه ویروس سرخک در خون
- آزمایش PCR: تشخیص ماده ژنتیکی ویروس در نمونه‌های تنفسی
- آزمایش سرولوژی: بررسی ایمنی قبلی یا فعلی نسبت به ویروس
گاهی اوقات سرخک با بیماری‌های دیگر مانند سرخچه یا عفونت‌های ویروسی دیگر اشتباه گرفته می‌شود، بنابراین انجام آزمایش‌های دقیق برای تایید نهایی اهمیت دارد. تشخیص سریع می‌تواند به کنترل شیوع بیماری کمک کند و افراد مبتلا را از دیگران جدا نگه دارد تا از انتقال ویروس جلوگیری شود.
راه‌های پیشگیری از سرخک
مهم‌ترین و موثرترین راه پیشگیری از سرخک، واکسیناسیون است. واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخچه) در برنامه واکسیناسیون اکثر کشورها گنجانده شده است. روش‌های دیگر پیشگیری شامل موارد زیر می‌شود:
دریافت واکسن در زمان مناسب: کودکان باید دوز اول واکسن MMR را در سن ۱۲-۱۵ ماهگی و دوز دوم را بین ۴-۶ سالگی دریافت کنند.
- واکسیناسیون بزرگسالان: بزرگسالانی که مطمئن نیستند واکسینه شده‌اند یا ایمنی کافی ندارند، باید واکسینه شوند.
- قرنطینه افراد مبتلا: افرادی که علائم سرخک دارند باید از تماس با دیگران خودداری کنند.
- تقویت بهداشت فردی: شستن دست‌ها، استفاده از ماسک و تهویه مناسب فضاهای بسته
- آگاهی‌بخشی عمومی: آموزش مردم درباره اهمیت واکسیناسیون و علائم بیماری
در صورت شیوع سرخک در یک منطقه، واکسیناسیون سریع افرادی که در معرض خطر هستند می‌تواند از گسترش بیماری جلوگیری کند.
جدول اطلاعات سریع درباره بیماری سرخک
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| عامل بیماری | ویروس سرخک |
| راه انتقال | قطرات تنفسی، تماس مستقیم |
| دوره نهفتگی | ۱۰ تا ۱۴ روز |
| علائم اصلی | تب، سرفه، بثورات پوستی، لکه‌های کوپلیک |
| روش‌های پیشگیری | واکسیناسیون، رعایت بهداشت |
| درمان | درمان حمایتی، مصرف مایعات، استراحت |
| عوارض احتمالی | ذات‌الریه، التهاب مغز، عفونت گوش |
روش‌های درمان بیماری سرخک
متاسفانه درمان اختصاصی ضدویروسی برای سرخک وجود ندارد. درمان این بیماری بیشتر حمایتی است و شامل کنترل علائم و پیشگیری از عوارض می‌شود. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
- استراحت کافی: بدن نیاز به زمان برای مقابله با ویروس دارد.
- مصرف مایعات زیاد: جلوگیری از کم‌آبی بدن
- کاهش تب: با استفاده از داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن (با مشورت پزشک)
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای مقوی و سرشار از ویتامین‌ها به ویژه ویتامین A
- درمان عوارض: در صورت بروز ذات‌الریه یا عفونت‌های دیگر، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
- استفاده از ویتامین A: سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که کودکان مبتلا به سرخک برای کاهش شدت بیماری و عوارض، مکمل ویتامین A دریافت کنند.
رعایت مراقبت‌های خانگی، پیگیری دقیق علائم، و مراجعه به پزشک در صورت بدتر شدن وضعیت می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
مشاوره آزمایش سرخک و نمونه گیری در منزل در تبریز : 0414148
بدون دیدگاه