یکی از پرسش های رایج هنگام انجام آزمایش های پزشکی این است که شب قبل از آزمایش خون چه بخوریم و چه چیزهایی نخوریم؟ بسیاری از افراد نمی دانند که رژیم غذایی شب قبل از آزمایش تا چه اندازه می تواند بر نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد. در واقع تغذیه، زمان آخرین وعده غذایی و حتی نوع نوشیدنی مصرفی می تواند موجب تغییر در سطح قند، چربی و سایر مواد موجود در خون شود و در نتیجه اعداد به دست آمده در آزمایش را تحت تاثیر قرار دهد.
در این مطلب به طور کامل توضیح می دهیم که شب قبل از آزمایش خون چه باید بخورید و از چه غذاهایی باید پرهیز کنید تا نتیجه آزمایش دقیق و قابل اعتماد باشد.
آموزش رایگان خواندن جواب آزمایش بصورت کامل
اهمیت رعایت رژیم غذایی قبل از آزمایش خون
بدن ما پس از مصرف غذا وارد مرحله هضم و جذب می شود و مواد غذایی وارد جریان خون می شوند. در این حالت سطح قند، چربی و سایر شاخص های بیوشیمیایی تغییر می کند. اگر بلافاصله پس از خوردن غذا آزمایش خون انجام شود، نتیجه آن ممکن است غیرواقعی باشد.
به همین دلیل در برخی آزمایش ها مانند قند خون ناشتا، چربی خون یا تست های عملکرد کبد، نیاز به ناشتا بودن وجود دارد. رعایت رژیم غذایی سبک در شب قبل از آزمایش به بدن کمک می کند تا شاخص های خونی در حالت طبیعی قرار بگیرند و نتایج دقیق تر باشند.
ناشتا بودن یعنی چه؟
ناشتا بودن به این معنی است که از حدود 8 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش چیزی جز آب نخورید. مدت زمان دقیق ناشتایی بسته به نوع آزمایش متفاوت است. برای مثال در آزمایش قند خون ناشتا باید حداقل 8 ساعت ناشتا باشید، اما برای آزمایش چربی خون یا تری گلیسیرید معمولا 10 تا 12 ساعت ناشتایی توصیه می شود.
در طول این مدت مصرف آب ساده مجاز است، اما نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه، آب میوه و شیر ممنوع هستند زیرا باعث تغییر در نتایج می شوند.
شب قبل از آزمایش خون چه بخوریم؟
اگر قرار است صبح روز بعد آزمایش خون انجام دهید، بهتر است وعده شام خود را سبک، کم چرب و زودتر از معمول میل کنید. بهترین زمان برای صرف شام حدود ساعت 7 تا 8 شب است تا بدن فرصت کافی برای هضم غذا داشته باشد. غذاهایی که در این وعده مصرف می کنید باید ساده و سالم باشند تا بر نتایج آزمایش تاثیر منفی نگذارند. در ادامه چند نمونه از غذاهای مناسب برای شب قبل از آزمایش آورده شده است:
- برنج ساده با مرغ پخته یا کبابی
- سوپ سبزیجات یا سوپ جو بدون خامه
- سیب زمینی پخته یا کته با ماست کم چرب
- سبزیجات بخارپز مانند هویج، کدو و لوبیا سبز
- نان سبوس دار با تخم مرغ آب پز
- مقدار کمی میوه مانند سیب یا پرتقال (حداقل 4 ساعت قبل از خواب)
این غذاها سبک، مغذی و کم چرب هستند و به راحتی هضم می شوند. سعی کنید از غذاهای سرخ کردنی، پر ادویه، سنگین یا بسیار شیرین پرهیز کنید زیرا ممکن است باعث افزایش چربی یا قند خون شوند.
پیشنهاد مطالعه: داروهایی که بر نتیجه جواب آزمایش تاثیر گذارند
چه چیزهایی نباید شب قبل از آزمایش خون بخوریم؟
برخی مواد غذایی می توانند نتایج آزمایش را به شدت تغییر دهند و باعث شوند پزشک نتواند وضعیت واقعی بدن را ارزیابی کند. موارد زیر از جمله خوراکی هایی هستند که باید از مصرف آنها در شب قبل از آزمایش خودداری کنید:
- غذاهای چرب مانند فست فود، سیب زمینی سرخ کرده، سوسیس و کالباس
- شیرینی، کیک، شکلات و نوشابه
- لبنیات پرچرب مانند پنیر خامه ای، ماست چرب و خامه
- نوشیدنی های الکلی یا انرژی زا
- چای و قهوه (به ویژه اگر قرار است آزمایش قند یا چربی انجام دهید)
این مواد باعث افزایش ناگهانی قند و چربی خون می شوند و نتایج آزمایش را غیر دقیق می کنند. همچنین بهتر است از مصرف داروهای غیر ضروری در شب قبل از آزمایش خودداری کنید، مگر اینکه پزشک دستور داده باشد.
برای کدام آزمایش ها باید ناشتا بود؟
ناشتا بودن برای همه آزمایش ها ضروری نیست، اما برخی از آزمایش ها نیاز به ناشتا بودن دارند تا نتیجه دقیق تری به دست آید. مهم ترین آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند عبارتند از:
- آزمایش قند خون ناشتا (FBS)
- آزمایش چربی خون (کلسترول، تری گلیسیرید، HDL و LDL)
- تست SGPT
- آزمایش آهن خون و فریتین
- برخی از تست های هورمونی مانند انسولین یا کورتیزول
در سایر آزمایش ها مانند آزمایش CBC و آزمایش ESR یا آزمایش کلیه ها معمولا نیازی به ناشتایی نیست، اما بهتر است پیش از انجام آزمایش با پزشک یا آزمایشگاه مشورت کنید.
نوشیدنی های مجاز قبل از آزمایش خون
در طول مدت ناشتایی تنها نوشیدنی مجاز، آب ساده است. آب باعث رقیق شدن خون و آسان تر شدن نمونه گیری می شود و هیچ تاثیری بر نتایج آزمایش ندارد. از مصرف چای، قهوه، شیر، آب میوه و نوشیدنی های شیرین باید خودداری شود زیرا حتی مقدار کمی قند یا کافئین می تواند نتایج آزمایش را تغییر دهد.
آیا می توان مسواک زد؟
بله، مسواک زدن شب قبل و صبح روز آزمایش بلامانع است، اما نباید خمیر دندان بلعیده شود. برخی از خمیر دندان ها حاوی مقدار کمی قند هستند و در صورت بلعیدن ممکن است بر نتیجه آزمایش قند خون تاثیر بگذارند.
خواب و استراحت شب قبل از آزمایش
بهتر است شب قبل از آزمایش خواب کافی و آرامی داشته باشید. بی خوابی، استرس و اضطراب می توانند بر هورمون های بدن و نتایج برخی از آزمایش ها مانند قند خون یا هورمون کورتیزول تاثیر بگذارند. توصیه می شود از فعالیت های سنگین یا ورزش شدید در شب قبل از آزمایش خودداری کنید.
نکات مهم برای صبح روز آزمایش
- صبح روز آزمایش چیزی نخورید مگر با دستور پزشک
- تنها آب ساده بنوشید
- سیگار نکشید زیرا نیکوتین می تواند نتایج برخی از آزمایش ها را تغییر دهد
- داروهای خود را طبق نظر پزشک مصرف کنید
- اگر احساس ضعف یا سرگیجه داشتید حتما به پرسنل آزمایشگاه اطلاع دهید
تفاوت آزمایش ناشتا و غیر ناشتا
در آزمایش ناشتا، سطح مواد خونی در حالت پایه بررسی می شود، در حالی که در آزمایش غیر ناشتا میزان آنها پس از صرف غذا سنجیده می شود. برخی از تست ها مانند قند خون 2 ساعته پس از غذا یا تست تحمل گلوکز (GTT) نیاز به صرف غذا یا محلول قندی قبل از آزمایش دارند تا واکنش بدن به قند بررسی شود. بنابراین همیشه دستور پزشک را به دقت رعایت کنید.
چه زمانی باید آزمایش خون انجام شود؟
بهترین زمان برای انجام آزمایش خون صبح زود و بین ساعت 7 تا 9 صبح است. در این زمان بدن در حالت طبیعی تری قرار دارد و سطح هورمون ها و مواد خونی ثابت تر است. همچنین ناشتا بودن در این ساعت آسان تر است زیرا فاصله بین شام تا صبح حدود 10 ساعت خواهد بود.
شب قبل از آزمایش خون باید رژیم غذایی سبک و سالمی داشته باشید تا نتایج آزمایش دقیق باشد. مصرف غذاهای ساده مانند برنج، مرغ پخته، سوپ یا سبزیجات بخارپز بهترین گزینه برای وعده شام است. از خوردن غذاهای چرب، شیرین و نوشیدنی های محرک پرهیز کنید و از ساعت 8 شب به بعد چیزی نخورید.
در طول مدت ناشتایی تنها آب بنوشید و صبح روز بعد با آرامش به آزمایشگاه مراجعه کنید. رعایت این نکات ساده به شما کمک می کند تا نتیجه آزمایش خونتان دقیق، واقعی و قابل اعتماد باشد و پزشک بتواند براساس آن بهترین تصمیم درمانی را بگیرد.
مشاوره رایگان آزمایش و نمونه گیری در منزل در تبریز : 0414148 آزمایشگاه صدر
بدون دیدگاه