بیماری مرس یا سندرم تنفسی خاورمیانه (Middle East Respiratory Syndrome) یک بیماری ویروسی شدید تنفسی است که نخستین‌بار در سال 2012 در عربستان سعودی شناسایی شد. این بیماری توسط ویروسی به نام “کروناویروس مرس” (MERS-CoV) ایجاد می‌شود که از خانواده ویروس‌های کرونا است. با این حال، مرس تفاوت‌های قابل توجهی با کووید 19 یا همان کرونا دارد و در بسیاری از موارد خطرناک‌تر و کشنده‌تر از آن عمل می‌کند.
آموزش رایگان و کامل خواندن جواب آزمایش
منشا بیماری مرس
ویروس مرس از حیوان به انسان منتقل شده است. تحقیقات نشان می‌دهد شترهای آلوده ناقل اصلی این ویروس هستند. تماس مستقیم یا غیرمستقیم با شترها، مصرف شیر یا گوشت خام شتر و یا قرار گرفتن در معرض ترشحات حیوانات آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس به انسان شود. همچنین انتقال انسان به انسان نیز به ویژه در محیط‌های بیمارستانی امکان‌پذیر است.
علائم بیماری مرس
بیماری مرس با علائمی مشابه سایر عفونت‌های ویروسی تنفسی آغاز می‌شود اما معمولاً شدیدتر است. برخی از مهم‌ترین علائم مرس عبارت‌اند از:
- تب شدید
- سرفه خشک
- تنگی نفس
- درد عضلانی
- خستگی
- اسهال و تهوع در برخی موارد
- ذات الریه (پنومونی)
- نارسایی کلیوی در موارد پیشرفته
در بسیاری از بیماران، علائم در ابتدا خفیف است اما به سرعت به سمت وخامت شدید تنفسی و حتی مرگ پیش می‌رود.
مرس چرا از کرونا خطرناک‌تر است؟
هرچند کووید 19 یا کرونا به دلیل شیوع گسترده‌تر، توجه بیشتری جلب کرده است، اما ویروس مرس از نظر شدت بیماری و نرخ مرگ و میر، بسیار خطرناک‌تر از کرونا تلقی می‌شود. دلایل این امر عبارت‌اند از:
- نرخ مرگ و میر بالا: نرخ مرگ و میر مرس حدود 35 درصد است. این در حالی است که نرخ مرگ و میر کووید 19 به طور میانگین حدود 1 تا 3 درصد است.
- سیر سریع بیماری: بیماری مرس بسیار سریع‌تر از کرونا به مراحل بحرانی می‌رسد و بسیاری از بیماران در مدت کوتاهی دچار نارسایی تنفسی می‌شوند.
- عدم وجود واکسن موثر: برخلاف کرونا، هنوز واکسن تاییدشده و گسترده‌ای برای مرس وجود ندارد.
- ناشناس بودن در سطح عمومی: مرس نسبت به کرونا کمتر شناخته‌شده است، بنابراین میزان آمادگی عمومی و آگاهی درباره آن کمتر است.
- ناتوانی در مهار سریع انتقال در مراکز درمانی: یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال مرس، تماس در محیط‌های بیمارستانی است و اگر تدابیر شدید بهداشتی رعایت نشود، شیوع آن به سرعت رخ می‌دهد
چه افرادی بیشتر در معرض خطر مرگ بر اثر مرس هستند؟
افراد با بیماری های زمینه‌ای و سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض خطر قرار دارند. برخی از این گروه‌ها عبارت‌اند از:
- سالمندان
- افراد مبتلا به دیابت
- بیماران قلبی عروقی
- بیماران دارای نارسایی کلیه یا کبد
- افرادی که پیوند عضو انجام داده‌اند
- بیماران سرطانی
روش های انتقال ویروس مرس
ویروس مرس از طریق راه‌های زیر منتقل می‌شود:
- تماس نزدیک با افراد آلوده (مانند اعضای خانواده یا کارکنان بهداشت)
- تماس با ترشحات تنفسی، سرفه یا عطسه فرد بیمار
- تماس با اشیاء آلوده مانند لباس، دستگیره در یا وسایل پزشکی
- مصرف شیر یا گوشت شتر به صورت خام یا پخته نشده
آزمایش های رایج برای شناسایی بیماری مرس
تشخیص بیماری مرس بسیار مهم است، به خصوص به دلیل شباهت علائم آن با دیگر بیماری‌های ویروسی مانند آنفلوانزا یا کووید 19. برای تشخیص دقیق، پزشکان از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کنند:
- آزمایش PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمراز):
این آزمایش برای شناسایی مواد ژنتیکی ویروس MERS-CoV در نمونه‌های تنفسی (مانند ترشحات بینی، حلق، یا خلط) انجام می‌شود و اصلی‌ترین روش تشخیص مرس است. - آزمایش سرولوژی (آنتی‌بادی‌ها):
با این روش می‌توان بررسی کرد که آیا فرد قبلاً به ویروس مرس آلوده شده و در بدن او آنتی‌بادی تولید شده است یا خیر. این روش بیشتر در مطالعات اپیدمیولوژیک کاربرد دارد. - سی‌تی‌اسکن قفسه سینه:
در صورتی که بیمار دچار ذات الریه شده باشد، تغییرات در ریه‌ها قابل مشاهده است. این روش می‌تواند به تشخیص شدت درگیری ریوی کمک کند. - آزمایش خون و بررسی آنزیم‌های کبد و کلیه:
در برخی موارد، ویروس مرس باعث اختلال در عملکرد کلیه یا کبد می‌شود. بررسی این پارامترها در کنترل روند درمان و تشخیص شدت بیماری موثر است.
پیشگیری از بیماری مرس
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری مرس به خصوص در سفر به مناطق خاورمیانه یا تماس با شترها، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:
- شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون
- خودداری از مصرف شیر و گوشت خام شتر
- عدم تماس با ترشحات شترها یا سایر حیوانات مشکوک
- رعایت فاصله فیزیکی با افراد بیمار
- استفاده از ماسک در مکان‌های پرجمعیت
- ضدعفونی سطوح و وسایل مشترک
درمان بیماری مرس
متاسفانه تاکنون درمان خاصی برای مرس وجود ندارد. درمان‌ها بیشتر حمایتی هستند و با هدف کنترل علائم و پیشگیری از عوارض انجام می‌شوند. برخی از روش‌های درمانی عبارت‌اند از:
- اکسیژن‌درمانی برای بیماران دچار تنگی نفس
- مصرف داروهای ضد ویروس در صورت تایید پزشک
- تزریق مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی
- استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی در موارد شدید
- مراقبت در بخش ICU برای بیماران بحرانی
اپیدمی‌های گذشته مرس
از زمان شناسایی مرس در سال 2012 تاکنون چندین مورد شیوع محدود در کشورهایی مانند عربستان، امارات، کره جنوبی و حتی برخی کشورهای اروپایی و آمریکا گزارش شده است. یکی از بزرگ‌ترین اپیدمی‌ها در کره جنوبی در سال 2015 رخ داد که باعث مرگ ده‌ها نفر شد.
آیا احتمال اپیدمی جهانی مرس وجود دارد؟
بله. اگرچه ویروس مرس تاکنون به صورت گسترده در سطح جهان شیوع پیدا نکرده، اما به دلیل نرخ مرگ و میر بالا و امکان انتقال انسان به انسان در محیط‌های خاص، همواره احتمال تبدیل شدن به اپیدمی جهانی وجود دارد. همین مسئله باعث شده سازمان بهداشت جهانی این ویروس را یکی از تهدیدهای بالقوه جهانی در نظر بگیرد.
بیماری مرس یک بیماری ویروسی شدید تنفسی با منشا حیوانی است که به دلیل نرخ بالای مرگ و میر، نبود واکسن موثر و انتقال سریع در شرایط خاص، خطرناک تر از ویروس کرونا تلقی می‌شود. شناخت علائم بیماری، رعایت اصول بهداشتی و انجام آزمایش‌های تشخیصی به موقع، مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری و کنترل مرس هستند. به دلیل این‌که درمان قطعی برای مرس وجود ندارد، پیشگیری همچنان مهم‌ترین ابزار مقابله با این بیماری مهلک به شمار می‌رود.
مشاوره آزمایش مرس و نمونه گیری در منزل در تبریز : 0414148
بدون دیدگاه